Ticari kredilerdeki artış yüzde 50’ye yaklaşınca Merkez Bankası (TCMB), ticari krediler için zarurî karşılık adımı attı. 1 Nisan’dan itibaren dörder haftalık devirlerde kullandırılan ticari kredilerin yüzde 10’u kadar mecburî karşılık tesis edilecek.
BirGün Gazetesi’nden Havva Dümüşkaya‘nın haberine nazaran, TCMB, siyaset faizini yüzde 14’te sabit tutulan kararını açıkladığı metinde ‘makro ihtiyati siyaset çerçevesinin de güçlendirileceği’ tabirlerine birinci sefer yer vermişti. TCMB, bu kapsamda zarurî karşılık düzenlemesinde gidildiğini duyurdu. Zarurî karşılıklar oranı, bankaların mevduatlara karşılık olarak Merkez Bankası’nda bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranı söz ediyor.
Kredi hacmi büyüdü
Enflasyonun yüzde 70’e dayandığı devirde ortalama faizin yüzde 21 olduğu ticari krediler, 2022’nin birinci üç ayında 340 milyar TL’lik rekor artış kaydetti.
Bankacılık Düzenleme Denetleme Kurumu (BDDK) bilgilerine nazaran 13 haftalık, yıllıklandırılmış ve kur tesirinden arındırılmış kredi büyüme suratı Temmuz 2020’den bu yana birinci sefer yüzde 45’i aştı.
Ticari kredilerdeki artış yüzde 50’e yaklaşırken, tüketici kredisi büyümesi yüzde 17,7’de kaldı. Bankacılık dalının kredi hacmi, geçen hafta 13 milyar 115 milyon lira artarak 5 trilyon 525 milyar 383 milyon liraya çıktı. BDDK tarafından yayımlanan haftalık bültene nazaran, dalın kredi hacmi 15 Nisan prestijiyle 13 milyar 115 milyon lira arttı. Kelam konusu periyotta toplam kredi hacmi 5 trilyon 512 milyar 268 milyon liradan 5 trilyon 525 milyar 383 milyon liraya yükseldi.
Öte yandan düşük faizle fonlanan bankaların net periyot kârı da yılın birinci iki ayında yüzde 323’lük olağan dışı artışla 9,2 milyar TL’den 39 milyar TL’ye yükseldi.
Bir nevi faiz artırımı
Yapılan bu atılımın bir ölçüde faiz artırımı üzere olduğunu söyleyen İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Cem Başlevent, “Bankalara daha evvel yapılmadık bir halde sıra dışı bir yolla ek maliyet yaratılıyor. Olağanda zarurî karşılık mevduat üzerinden olur, kredi üzerinden olmaz. Artık de bunu icat etmişler. Hedef, maliyeti artırıp bankaları biraz caydırmak ya da kredi vereceksen de daha yüksek faizle ver ki daha az müşteri gelsin demeye çalışıyorlar” değerlendirmesinde bulundu.
Kredilerde yaşanan artışın önüne geçilmesinin amaçlandığını belirten Başlevent: “Mevduat faizleri yapay olarak baskılandığı için, siyaset faizi çok düşük olduğu için, bankalar, piyasadan düşük maliyetle dolar temin edebiliyorlar. Münasebetiyle, kredi verirken de içinde bulunduğumuz enflasyonist ortama nazaran çok düşük faizle verebiliyorlar. Bu da birçok kişi ya da kurumun krediye yönelmesine yol açtı.”
Politika faizi yüzde 14, kur muhafazalı TL mevduatta faiz tavanı yüzde 17 iken kredi faizlerinin bu oranların çok üzerinde olması, bankaların kârlarını artırıyor. İktidarın uyguladığı faiz siyasetinin tüm istikrarları alt üst ettiğini hatırlatan Başlevent, “Bütün sistemi, istikrarları bozdular. Bir formda kelamlarından geri adım atmaksızın, yan yollara saparak piyasayı sisteme koymaya çalışıyorlar” sözlerini kullandı.
