TZOB Lideri Bayraktar, Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşanan zirai don ve kuraklık nedeniyle basın açıklaması yaptı. Bayraktar, şöyle konuştu:
“FAO datalarına nazaran, Türkiye 2020 yılında dünya kayısı üretiminin yüzde 24,4’ünü, ihracatının ise yüzde 57’sini gerçekleştirerek birinci sırada yer aldı. Türkiye, 2021 yılında 90 bin 325 ton kuru kayısı ihraç ederek 347 milyon 204 bin dolar, 69 bin 959 ton taze kayısı ihraç ederek ise 61 milyon 838 dolar döviz girdisi elde etti. 10 Nisan 2022 tarihinden beri soğuk havanın tesirli olduğu Malatya vilayet genelinde, 13-14 Nisan’da zirai don olayı yaşandı. Malatya Ovası’nda 1.400 rakıma kadar olan alandaki kayısıyı önemli oranda etkiledi.
‘Toplamda 409 milyon dolar ihracat geliri elde eden ülkemiz, değerli bir kayıpla karşı karşıyadır’
Malatya Ziraat odalarımızdan aldığımız bilgilere nazaran, hasar oranı yüzde 80 civarındadır. Kayısı havzası olarak bilinen bölgede Malatya ile birlikte Elazığ’ın Baskil ilçesinde yüzde 70, Sivas’ın Gürün ilçesinde yüzde 60 ve Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde yüzde 80 civarında hasar vardır. Eldeki bilgilere nazaran bu yıl kayısı üreticimizin kaybı büyüktür. Toplamda 409 milyon dolar ihracat geliri elde eden ülkemiz, kıymetli bir kayıpla karşı karşıyadır.
‘Sigorta yaptıran üreticilerimizin yalnızca yüzde 6’sı don sigorta paketinden yararlandı’
Diğer yandan kayısı, bölge eseri olduğundan bölgedeki üreticilerin yanında Malatya’ya hudut komşusu olan bütün vilayetler, mevsimlik çalışanlar ve fabrikalarda çalışanlar bu durumdan çok önemli olarak etkilenecektir. Prim dayanağına karşın ödenen sigorta bedelleri üreticilerimiz için yüksektir. Bilhassa Covid-19 devri ve süren kriz ortamında gelirleri epeyce düşen üreticilerimiz, poliçe yaptıramadılar. Sigorta yaptıran üreticilerimizin yalnızca yüzde 6’sı don sigorta paketinden yararlandı.
Don ziyanı olan bölgelerde hasar tespit çalışmaları devam ediyor. Ziyan bir an evvel tespit edilerek, üreticinin kaybı için gerekli çalışmalar başlatılmalıdır. Ayrıyeten kayısı üreticisinin mağduriyetinin önlenmesi için birinci basamakta, rekolte kaybı yaşayan üreticilerimizin Ziraat Bankası, özel bankalar ve Tarım Kredi kooperatiflerine olan borçları ile elektrik borçları faizsiz olarak ertelenmelidir. Kayısı üreticilerimiz yüzde 400’leri bulan girdi artışlarının değer kazandığı bu periyotta, don ziyanından ötürü da epey mağdur oldu. Bu nedenle geçmiş yıllarda olduğu üzere geçimini büyük ölçüde kayısıyla sağlayan üreticilerimize alan başına maktu bir takviye verilmeli, üreticilerimizin yaraları sarılmalıdır.
‘Kuraklık nedeniyle kıymetli kayıplar yaşanacak’
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün bilgilerine nazaran Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yağışlarda yüzde 26 azalma meydana geldiğine dikkat çeken Bayraktar, Şanlıurfa, Diyarbakır, Şırnak ve Mardin’in kıymetli ölçüde kuraklığın tesirinde kaldığını söyledi. Bayraktar, bu vilayetlere ek olarak Kütahya, Uşak, Iğdır, Hakkari, Kilis ve Batman’da da kuraklık riskinin bulunduğunu kaydetti.
Kuraklığın nisan ayının sonuna kadar devam etmesi halinde Güneydoğu’da yetiştirilen buğday, arpa, kırmızı mercimek üzere eserlerde değerli kayıp yaşanmasına sebep olacağının altını çizen Bayraktar, kuraklıktan etkilenen bölgelerde sondaj kuyularıyla sulama yapmak isteyen üreticilerin bu kez da yüksek elektrik maliyetleriyle karşı karşıya kaldığına dikkat çekti.
Bayraktar, Türkiye’de “zirai dondan” etkilenen başka vilayetleri şöyle sıraladı:
Ordu, Giresun, Trabzon: Ordu, Giresun ve Trabzon vilayetlerinde bilhassa 19 Mart tarihinde gerçekleşen don hadisesi sonrasında, fındıkta yüzde 5 ile 15 ortasında hasar gerçekleşti. TARSİM tarafından yapılan hasar tespiti sonuçlarından poliçelerin 3’te 2’sinde don hasarı oluşmadığı tespit edildi.
Mersin: Mersin’in Akdeniz ilçesinde 19 Mart gecesi meydana gelen don afetinde sert çekirdekli meyveler ve tüm sebzeler ziyan gördü. Yaşanan don afeti nedeniyle şeftali, nektarin, elma, erik üzere eserlerde çiçeklenme olmadı. Örtü altında yetişen domates, biber, patlıcan, salatalık üzere sebzeler yandı. Limon bahçelerindeki genç limon ağaçları kurudu. Öte yandan meyve vermeyen ağaçlar üreticiler tarafından kesildi. Seralarda ise neredeyse domates ve biber kalmadı.
Manisa: Manisa Saruhanlı’da 15-16 Nisan tarihlerinde üzüm bağlarında 1500 dönümlük bir alanda don ziyanı görüldü. TARSİM bölgede hasar tespit çalışmalarına başladı.
Giresun: Giresun ve Keşap’ta kuvvetli esen lodos, fındık ağaçlarında yaprak ve meyve dökülmelerine yol açtı. Fırtına, seralara kıymetli ölçüde ziyan verdi.
Manavgat’ta çıkan hortum ziyana yol açtı ve eserler ziyan gördü. Hortumda 10 sera ziyan gördü.
Amasya: Amasya’da tesirli olan fırtına sonrası Kızılca Köyü’ndeki seralarda eserler ziyan gördü.
Nevşehir: Nevşehir Ürgüp’te 50, Gülşehir’de 35 ve Avanos’ta 20 sera meydana gelen fırtına sonucu ziyan gördü. Seralar teknik donanım sebebiyle sigortadan yararlanmadı.”
