Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Kat Mülkiyeti Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tüketici kredilerinde kredi borcunun tamamının erken ödenmesi halinde bildirim aranmaksızın cayma hakkı kararları uygulanacak. Devre tatile husus mal üzerinde birebir hak sahibi olmayanların devre mülk yahut devre tatil satışı yapması yasaklanacak. Ön ödemeli olarak satılan konutların, kontratta belirlenen tarihte tüketicilere teslim edilmesi mecburî olacak, bu müddet mukavele tarihinden itibaren 48 ayı geçemeyecek. Yenilenmiş eserlere tüketiciye teslim tarihinden itibaren minimum bir yıl garanti verilmesi zarurî olacak.
Sözleşmede yer alan bedel dikkate alınacak
Kanunla, taksitle satış kontratlarında temerrüt durumunda kalan borcun tümünün peşin kılınmasına ait şartlar, Türk Borçlar Kanunu ile uyumlu ve tüketici lehine olacak formda değiştirilecek. Taksitle satış kontratlarında tüketicinin kalan borcunun tümünün ifasının talep edilmesi için kanundaki başka koşulların yanı sıra kalan borç yerine kontratta yer alan bedel dikkate alınacak.
Kredi borcu erken ödenirse cayma hakkı kararları uygulanacak
Tüketici kredilerinde kredi borcunun tamamının erken ödenmesi halinde bildirim aranmaksızın cayma hakkı kararları uygulanacak. Böylelikle tüketicilerin, ödedikleri fiyat ve masrafların iadesi ile kredi nedeniyle katlandıkları maliyet azaltılacak.
30 gün kuralı kaldırılacak
Kredili mevduat hesabı, kredi kartı üzere belgisiz periyodik tüketici kredilerinde faiz oranında tüketici lehine değişikliklerin derhal uygulanabilmesi için düzenleme yapılacak. Bu kapsamda faiz oranındaki indirimin, tüketici lehine olması hasebiyle yürürlüğe girmesi için 30 gün öncesinde bildirim yapılması kaidesi kaldırılacak. Bu koşul sırf faiz oranı artırımını kapsayacak halde değiştirilecek.
Yan eser ve hizmetlerin kredi kullanım kuralı olarak sunulmasına sınırlama
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un, tüketici kredilerine sigorta yaptırılmasını içeren unsuru “Sigorta, yan finansal eser ve hizmet sunumu” başlığıyla yine düzenlenecek. Bu kapsamda tüketicinin yazılı yahut kalıcı bilgi saklayıcısı aracılığıyla açık talebi olmaksızın kredi irtibatlı sigorta yaptırılamayacak. Kredi veren, kredi ilişkili sigorta içermeyen bir mukaveleyi de tüketiciye teklif etmek şartıyla kredi ilişkili sigorta yaptırılmasını içeren bir kredi kontratını tüketiciye sunabilecek.
Tüketicinin istediği sigorta şirketinden sağladığı teminat, kredi veren tarafından kabul edilmek zorunda olacak. Kredi ilişkili sigortanın, kredi borcunun geri ödenme teminatını sağlamak emeliyle meblağ sigortalarında kalan borç meblağıyla ve vadesiyle uyumlu olması gerekecek.
Tüketici kredisi mukavelesi, kredi ile ilgili olanlar hariç yan finansal eser ve hizmetlerin satın alınması koşuluna bağlanamayacak.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un, konut finansmanı kontratlarına sigorta yaptırılmasını kapsayan unsuru “Sigorta, yan finansal eser ve hizmet sunumu” başlığıyla tekrar düzenlenecek. Bu kapsamda tüketicinin yazılı yahut kalıcı bilgi saklayıcısı aracılığıyla açık talebi olmaksızın kredi irtibatlı sigorta yaptırılamayacak. Konut finansmanı kuruluşu, kredi irtibatlı sigorta içermeyen bir mukaveleyi de tüketiciye teklif etmek şartıyla kredi irtibatlı sigorta yaptırılmasını içeren bir konut finansmanı mukavelesini tüketiciye sunabilecek.
Tüketicinin sağladığı teminat kabul edilmek zorunda olacak
Tüketicinin istediği sigorta şirketinden sağladığı teminat, konut finansmanı kuruluşu tarafından kabul edilmek zorunda olunacak. Kredi ilişkili sigortanın, kredi borcunun geri ödenme teminatını sağlamak gayesiyle, meblağ sigortalarında kalan borç meblağıyla ve vadesiyle uyumlu olması gerekecek.
Konut finansmanı kontratı, kredi ile ilgili olanlar hariç yan finansal eser ve hizmetlerin satın alınması kuralına bağlanamayacak.
Ön ödemeli olarak satılan konutların kontratta belirlenen tarihte tüketicilere teslim edilmesi mecburî olacak. Büyük ölçekli konut projelerinde inşaatın tamamlanması çok uzun müddetler alabildiği için ön ödemeli olarak satılan konutların tüketicilere azami teslim mühleti 36 aydan 48 aya çıkarılacak. Kat irtifakının tüketici ismine tapu siciline tescil edilmesiyle birlikte zilyetliğin evresi halinde de evre ve teslim yapılmış sayılacak.
İstisna tutulacak
Başta mobilya olmak üzere niteliği prestijiyle farklılık arz edebilen ve tüketicilerin özel istek ve muhtaçlıkları doğrultusunda hazırlanan malların teslimi, tüketicinin bilgilendirilmesi ve onayı ile aralıklı mukavelelerde genel kural olan 30 günde teslim yahut ifa edilme yükümlülüğünden istisna tutulacak.
Aracı hizmet sağlayıcılara; uzaklıklı kontratlara ait olarak yönetmelikle belirlenen konulara dair tüketicilerin bildirim ve taleplerini iletebilecekleri ve kelam konusu konuları takip edebilecekleri kesintisiz bir sistemi kurma yükümlülüğü getiriliyor.
Sorumlu olacaklar
Tüketicinin bilgilendirilmesine ait yönetmelikte düzenlenen ön bilgilendirmede bulunması zarurî unsurlardaki eksikliklerin aracı hizmet sağlayıcıdan kaynaklanması durumunda sorumluluk, aracı hizmet sağlayıcıda olacak.
Mesafeli kontratlara ait süreçlerin yapıldığı platformu kuran ve işleten olarak aracı hizmet sağlayıcıların, aracılık edilen süreçlere ait kayıtları tutma ve ilgililere verme yükümlülüğü olacak.
Aracı hizmet sağlayıcılar, satıcı yahut sağlayıcılar ile olan mukavelelerine uymaması nedeniyle düzenlemelere karşıtlığa neden olmaları durumunda, karşıtlık teşkil eden her bir süreçten sorumlu olacak. Aracı hizmet sağlayıcılar, aracılık edilen aralıklı kontratların bedel tahsilatına da aracılık etmeleri durumunda, kanunda düzenlenen ayıba ait sorumluluk halleri ile teslim yahut ifa sonrası bedelin satıcıya yahut sağlayıcıya aktarıldığı durumlar dışında, bedel kendilerinde kaldığı sürece teslim yahut ifa ile cayma hakkının kullanımında satıcı yahut sağlayıcıyla birlikte tüketicilere karşı müteselsil sorumlu olacak.
Aracı hizmet sağlayıcılar, satıcı yahut sağlayıcı onayı olmaksızın düzenledikleri kampanya ve indirimlerle satıcı yahut sağlayıcı ismine kurulmasına aracılık ettikleri aralıklı mukavelelere ait olarak; tedarik edememe, stok yetersizliği üzere nedenlerle mukavele konusu mal ya da hizmetin hiç ya da gereği üzere teslim yahut ifa edilememesine neden olmaları durumundan sorumlu olacak. Aracı hizmet sağlayıcılar, teslim yahut ifa vakti üzere tüketicinin alışveriş tercihinde ve satın alma sonrasında fesih hakkının kullanımında kıymetli bir tesiri olan reklamlarında taahhüt edilen bilgilerin tüketiciye yapılan ön bilgilendirmeyle uyumlu olması ve ispatına ait sorumlu olacak.
Devre mülklerde düzenleme
Kanunla, devre tatil mukavelelerinin kapsamı ile düzenlenme adap ve temellerinin açıklığa kavuşturulması amaçlanıyor.
Devre tatil satışının finansal kiralamayla yapılması durumunda da devre tatil kontratlarına ait kanun kararları uygulanacak. Birebir hakka husus devre tatil kontratlarının, yalnızca Kat Mülkiyeti Kanunu’nda belirtilen metot ve asıllar kapsamında devre mülk mukavelesi halinde kurulması mecburî olacak.
Kooperatif yahut ticaret şirketi paydaşlığı ya da dernek yahut vakıf üyeliği suretiyle devre tatil hakkı tanınması yasaklanarak kanunun getirdiği muhafazadan tüketicilerin yararlanması sağlanacak.
Yasaklanacak
Devre tatile mevzu mal üzerinde tıpkı hak sahibi olmayanların devre mülk yahut devre tatil satışı yapması yasaklanacak.
Tüketicinin, devre tatil kontratından cayma hakkını daha kolay kullanabilmesi için getirilmiş olan cayma müddeti içinde tüketiciden ödeme yahut borçlandırıcı doküman alma yasağı, tıpkı hakka bahis devre tatil kontratı olan devre mülk mukavelelerini de kapsayacak formda genişletilecek. Kelam konusu yasağın ihlali halinde, tüketicilere ödemeleri derhal iade edilecek; tüketiciyi borç altına sokan her türlü doküman, tüketici tarafından geçersiz olacak.
Devre mülk hakkı veren mukaveleler de dahil olmak üzere tüketicilerle ön ödemeli devre tatil mukavelesi kurulamayacak. Devre mülk hakkı veren mukaveleler hariç olmak üzere, devre tatil mukaveleleri en fazla 10 yıl için kurulacak.
Tüketici, şahsi hak sağlayan devre tatil mukavelesinden kaynaklanan tatil hakkını belli bir periyot için kullanmayacağını tatilin başlayacağı tarihten en az 90 gün evvel sağlayıcıya bildirirse, o periyot için tüketiciden rastgele bir isim altında bir bedel talep edilemeyecek.
Yetki dokümanı alması zarurî olacak
Yenilenmiş eserlere tüketiciye teslim tarihinden itibaren minimum bir yıl garanti verilmesi mecburî olacak. Lakin özelliği nedeniyle birtakım malların garanti kaideleri Ticaret Bakanlığınca diğer bir ölçü ünitesiyle de belirlenebilecek.
Yönetmelikle belirlenen mallar fakat Bakanlıkça yetkilendirilen merkezlerde yenilenmesi koşuluyla yenilenmiş eser olarak satılabilecek. Yenileme merkezlerinin Bakanlıktan yetki dokümanı alması zarurî olacak.
Elektronik kimlik bilgisi bulunan malların kullanılmış ve kayıtlı olduğuna ait doğrulama yapılmasının gerektiği durumda bu doğrulamalar Bakanlık, yenileme merkezi ve yetkili alıcı tarafından Bakanlıkça belirlenen adap ve asıllara nazaran Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu kayıtlarından yapılacak.
Sisteme kaydetme zaruriliği getiriliyor
Tüketicilerin, firmaların hakikat ve şimdiki yetkili servis istasyonu bilgilerine ulaşabilmeleri, rastgele bir aldatıcı uygulama nedeniyle mağdur olmamaları emeliyle üretici ve ithalatçılara, tüm yetkili servis istasyonlarına ait bilgilerini Ticaret Bakanlığınca kurulan sisteme kaydetme mecburiliği getiriliyor.
Yetkili servis istasyonları dışında tüketicilere hizmet sunan özel servis istasyonlarının yetkili servis istasyonu algısı oluşturacak formda hizmet vermesinin önlenmesi maksadıyla özel servis istasyonlarına servis fişi, tabela ve broşür üzere her türlü tanıtım ve faaliyetlerinde “özel servis” ibaresi kullanma zaruriliği getiriliyor.
Bakanlıkça belirlenen kullanım ömrü müddetince mala ait satış sonrası hizmetin sağlanmaması durumunda, zararın tazmini talep edilebilecek.
Tüketici hakem heyetlerine başvurular
Tarafların İcra ve İflas Kanunu’ndaki hakları gizli kalmak kaydıyla pahası 30 bin liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetlerine başvurusu zarurî olacak. Tüketici hakem heyetinin bulunmadığı yerlerde müracaatlar kaymakamlığa yapılabilecek. Bu müracaatlar, kaymakamlıklarca gereği yapılmak üzere Bakanlıkça belirlenen yetkili tüketici hakem heyetine iletilecek.
Tüketici hakem heyeti kararları tarafları bağlayacak. Tüketici hakem heyetlerinin tüketici lehine verdiği kararlara karşı açılan itiraz davalarında, kararın iptali durumunda tüketici aleyhine, avukatlık taban fiyat tarifesine nazaran nisbi tarife üzerinden vekalet fiyatına hükmedilirken mevcut olduğu halde tüketici hakem heyetine sunulmayan bir bilgi yahut dokümanın tüketici mahkemesine sunulması nedeniyle kararın iptali halinde tüketici aleyhine yargılama sarfiyatına ve vekalet fiyatına hükmedilemeyecek.
İdari para cezaları yine düzenlendi
Kanunla, kanuna terslik halleri için öngörülmüş kimi idari para cezaları fiilin yükü, failin kusuru ve ekonomik durumu dikkate alınarak ve orantılılık, ölçülülük ve caydırıcılık unsurları gözetilerek tekrar düzenleniyor.
Buna nazaran, tüketici kredisi mukaveleleri ile konut finansmanı kontratlarında mukavele öncesi bilgilendirme yükümlülüğüne alışılmamış hareket edenler hakkında, tersliği tespit edilen her bir süreç yahut mukavele için 200 lira olan idari para cezası 1000 liraya çıkarılacak.
Ön ödemeli konut satışında dönem yahut teslim müddetinin kontrat tarihinden itibaren 48 ayı geçmesi durumunda, teslim edilmeyen her konut için 70 bin lira idari para cezası uygulanacak.
Satıcı yahut sağlayıcı ismine aralı kontrat kurulmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcılar, tüketicilerin yönetmelikle belirlenen konulara ait talep ve bildirimlerini iletebilmelerine ve takip edebilmelerine elverişli bir sistemi kurmak ve kesintisiz olarak açık tutmakla yükümlü olacak. Bu yükümlülüklere muhalif hareket edenler hakkında 1 milyon lira idari para cezası uygulanacak.
Yetkili ve misyonlu kişi yahut kuruluşlara her türlü bilgi ve belgeyi yanlışsız olarak göstermeyenler hakkında 7 gün içinde bilgi ve evrakların hakikat olarak verilmesi yahut yerinde inceleme imkanının sağlanması ihtar edilecek. İhtara karşın tersliğin devamı halinde 80 bin liradan az olmamak üzere karşıtlığın tespitinden bir evvelki mali yıl sonunda oluşan yıllık gayrisafi gelirlerinin yüzde biri oranında idari para cezası verilecek.
Aykırılığın tespit edildiği tarih prestijiyle bir takvim yılında uygulanan toplam idari para cezası fiyatının 80 bin lirayı aştığı durumlarda, bu ölçüden az olmamak ve 120 milyon lirayı geçmemek üzere toplam idari para cezası fiyatı uygulanacak.
3 yıldan 6 yıla kadar mahpus cezası uygulanacak
Kanun uyarınca, ön ödemeli devre tatil satışı yapılamayacak. Devre tatile mevzu taşınmazın inşa edileceği arsa için yapı ruhsatı alınmadan tüketicilerle ön ödemeli devre tatil mukavelesi yapanlar, tüketicilerle mülkiyet hissesine bağlı tıpkı hak sağlayan devre tatil mukavelesi kuranlar, kurulmasına aracılık edenler ile kooperatif yahut ticaret şirketi paydaşlığı ya da dernek yahut vakıf üyeliği suretiyle devre tatil hakkı tanıyanlar ile bu sürece aracılık edenler, devre tatile mevzu mal üzerinde birebir hak sahibi olmadığı halde devre tatil satışı yapanlar hakkında 3 yıldan 6 yıla kadar mahpus cezası uygulanacak.
Üretici yahut ithalatçılar, ürettikleri yahut ithal ettikleri mallar için belirlenen kullanım ömrü müddetince satış sonrası bakım ve tamir hizmetlerini sağlamak zorunda olacak. Buna alışılmamış davranan üretici ve ithalatçılar hakkında; satış sonrası hizmet yeterlilik evrakının alınmaması durumunda 315 bin lira, satış sonrası hizmet yeterlilik evrakı alındıktan sonra minimum servis istasyonu sayısının sağlanamadığı durumlarda eksik kalan her bir servis istasyonu için 35 bin lira; servis istasyonlarında tespit edilen eksiklik ve tersliklerle ilgili olarak her bir servis istasyonu için 5 bin lira idari para cezası uygulanacak.
Ticari reklam ve haksız ticari uygulamalar konusunda idari yaptırım kararları Reklam Konseyi tarafından verilecek. Öbür idari yaptırım kararları ise Ticaret Bakanlığı tarafından verilecek. Bakanlık bu yetkisini taşrada ticaret vilayet müdürlüklerine devredebilecek.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten evvelki tüketici süreçlerine, bunların hukuken bağlayıcı olup olmadıklarına ve sonuçlarına bu süreçler hangi kanun yürürlükte iken gerçekleşmiş ise kural olarak o kanun kararları uygulanacak.
Kanunun yayımı tarihi prestijiyle yapı ruhsatı alınmış olan devre tatile husus taşınmazlarda, bu unsurun yayımı tarihinden itibaren beş yıl mühletince ön ödemeli yol ile satış da dahil olmak üzere devre mülk, mülkiyet hissesine bağlı tıpkı hak sağlayan devre tatil yahut şahsi hak sağlayan devre tatil satışı yapılabilecek.
15 günden 7 güne indirildi
Kanunun yayımlandığı tarihten evvel kurulan devre tatil kontratları ve yapı ruhsatı alınmış olan devre tatile bahis taşınmazlara ait mukaveleler ve yaptırımlar için evvelki kanun kararları uygulanacak.
Kat Mülkiyeti Kanunu’nda yapılan değişiklikle devre mülklerdeki minimum devre mühleti de 15 günden 7 güne indirildi.
