Çetinkaya, TÜİK’in kuruluşunun 96’ncı yıl dönümü münasebetiyle değerlendirmede bulundu.
Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de karar alıcıların, araştırmacıların ve toplumun her kesitinin ekonomik ve toplumsal hayatın farklı boyutlarıyla ilgili yeni ve emniyetli bilgiye gereksinimi olduğunu ve bu doğrultuda çalışmalara istikamet verdiklerini söz eden Çetinkaya, kurumun geçmişine ait bilgi verdi.
Çetinkaya, TÜİK’in 1926 yılında Merkezi İstatistik Dairesi ismiyle kurulduğunu, daima değişen gereksinimler doğrultusunda çıkarılan kanun yahut kanun kararında kararnamelerle yapısında ve vazifelerinde değişiklikler yapıldığını aktararak, 2005’te yürürlüğe giren Türkiye İstatistik Kanunu ile de bugünkü ismini aldığını ve yeni periyodun gereklerini karşılayacak biçimde yapılandırıldığını söyledi.
30 Haziran 2021’de ilgili kanunda yapılan değişikle TÜİK’in, kamu hukukî kişiliğine sahip, özel bütçeli, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile bağlantılı bir kurum halini aldığını hatırlatan Çetinkaya, şöyle devam etti:
“TÜİK Lideri, İstatistik Kurulu Lideri olarak belirlenmiş ve Konsey’in üye sayısı 37’ye yükselmiştir. TÜİK Lideri’ne, öbür bağlı kuruluşlara emsal biçimde daire lideri ve daha alt seviyede işçi atama yetkisi verilmiştir. Ayrıyeten TÜİK, kendi idari düzenlemelerini de yapacak ve yürütecek pozisyona getirilmiştir. Devlet yapılanmasında yer alan alakalı kuruluşlar, farklı hükmî kişiliği olan kuruluşlardır. Alakalı kuruluşun bakanlıklarla ilişkilendirilmesi, idari uyum sağlanması içindir ve yönetimsel bir bağ yoktur. Bahsedilen düzenlemelerle bilimsel ve teknik özerkliğe sahip olan TÜİK, idari ve mali özerkliğe de kavuşmuştur.”
‘İstatistikler şeffaf halde paylaşılıyor’
Çetinkaya, TÜİK’in milletlerarası kurum ve kuruluşların kontrollerine açık olduğuna dikkati çekerek, kurumun ürettiği tüm istatistikleri, memleketler arası normlarda Avrupa Birliği (AB) ve dünya genelinde geçerli, memleketler arası kurumlar tarafından tavsiye edilen prosedür, tarif ve kavramları kullanarak hesapladığını anlattı.
Böylece milletlerarası seviyede karşılaştırılabilir data üretimi sağlandığını vurgulayan Çetinkaya, şöyle konuştu:
“Söz konusu kavram ve metotlarla uygulama sonuçları, yerli ve yabancı kurum ve kuruluşlardaki uzmanların değerlendirmelerine açık olduğu üzere, TÜİK internet sayfasından kamuoyuyla şeffaf bir formda paylaşılmaktadır. Ayrıyeten TÜİK tarafından üretilen istatistikler, Memleketler arası Çalışma Örgütü (ILO), Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), AB İstatistik Ofisi (Eurostat) Milletlerarası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası üzere milletlerarası kuruluşlarca kullanılmakta ve bu kuruluşlar tarafından başka ülkelerin datalarıyla eş vakitli olarak yayımlanmaktadır.”
Çetinkaya, Eurostat tarafından her yıl yayımlanan kıymetlendirme raporlarında, TÜİK’in birçok istatistik alanında ürettiği dataların AB normlarıyla yüksek seviyede uyumlu olduğu tespitinin yer aldığına işaret etti.
TÜİK’in, vazife, yetki ve sorumlulukları kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenmiş bir kamu kurumu olduğunu belirten Çetinkaya, “Kurumumuzca üretilen resmi istatistikler rastgele bir kişi, makam ya da kurumun talep, talimat yahut varsayımlarına nazaran değil, kurumun sahip olduğu bilimsel ve teknik özerklik ile geçerli milletlerarası yollar kullanılarak bağımsız olarak hesaplanmakta ve ilan edilmektedir.” sözlerini kullandı.
Alo 124 TÜİK davet merkezi
TÜİK’in çağın ihtiyaçlarına uygun olarak data toplamada teknolojik altyapısını güçlendirmek için çalışmalarını sürdürdüğünü vurgulayan Çetinkaya, bunlardan birinin de Alo 124 TÜİK Davet Merkezi olduğunu söyledi.
