Marmara Denizi’nden temizlenip toprağa dökülen müsilaj uzmanları ikiye böldü. Müsilaj Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Nuray Çağlar, müsilajın toprakta çürüdüğünü ve bunun doğal bir süreç olduğunu belirtirken, Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Murat Kapıkıran ise, müsilajlı toprağın öbür yere nakledilmemesi gerektiğini söyledi.
Marmara Denizi’nde tam bir yıl evvel oluşan müsilaj büyük telaşa neden olmuş, temizlenmesi için kamu kurumları, üniversiteler ve STK’lar seferber olmuştu. İBB bilgilerine nazaran denizden toplanan 6 bin 440 metreküp müsilaj, Şile Kömürcüoda Katık Atık Bertaraf Tesislerinde toprağa döküldü. Ortadan geçen 10 ayda toprakla karışan müsilajın kahverengi renk aldığı ve üzerinde su birikintileri oluştuğu gözlendi. Bu durum müsilajın denizde olduğu kadar, toprakta da ziyanlı olabileceği tartışmasına neden oldu.
‘Toprağa gömüldüğü vakit bakterilerin tesiriyle çürümektedir’
İstanbul Üniversitesi Kimyasal Oşinografi Ana Bilim Kısmı Lideri ve Müsilaj Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Nuray Çağlar, müsilajın canlıların ürettiği doğal bir materyal olduğunu belirterek, bu nedenle toprakta çürümesinin de beklenen bir durum olduğunu belirtti. Çağlar şöyle konuştu; “Müsilaj, denizde fitoplankton dediğimiz canlıların ürettiği, yüklü olarak polisakkaritlerden oluşan ve ayrıyeten karbonhidrat ve proteinleri de içeren şekerli bir doğal materyal. İçerisinde fitoplankton tiplerin kendi üzerinde biriktirdikleri, silisyum, magnezyum, kalsiyum üzere ziyanlı olmayan elementler de var. Müsilaj materyali organik bir yapıya sahip olduğu için güneş ışığında fotooksidasyonla parçalanmaktadır. Toprakta gömüldüğü vakit da bakterilerin tesiriyle çürümektedir. Bu doğal bir süreçtir.”
‘Karada bertaraf kararıyla, esasen çürütülmesi amaçlanmıştı’
Müsilajın tüm organik yapılar üzere çürüyerek, daha küçük yapılara ayrıştığını tabir eden Çağlar “Başka bir deyişle, büsbütün organik maddeyi oluşturan karbon ve azot üzere yapısındaki bileşenlerine ayrılmaktadır. Müsilaj gerecinin yapısını kimyasal metotlarla incelediğimizde, şekerli yapıyı ve deniz suyunda bulunan doğal elementleri yani zehirli olmayan, toksik olmayan elementleri gördük. Şayet yapısında bir mikrokirletici varsa, yürüttümüz projeler tamamlandığında bunu göreceğiz. Müsilajın karada bertarafında, toprakta büsbütün havasız ortamda organik hususun parçalanması, bakterilerle çürütülmesi amaçlanmıştır” dedi.
‘Müsilaj tabiata bırakıldığında yapışma tehlikesi barındırır’
Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Murat Kapıkıran ise müsilajın gömüldüğü toprakla ilgili ihtarlarda bulundu. Müsilajlı toprağın diğer bir yere nakledilmemesi gerektiğini belirten Kapkıran, “Tesislerin altında sızdırmazlık inşaası kuvvetli ise tabiata karışmadığını varsayabiliriz. Müsilajın tabiata bırakılması durumunda, içeriğindeki azot, fosfor tuzları ve öteki mineraller müsilajın yapışkanlık özelliğinden ötürü yapışma tehlikesi barındırır. Toplanan müsilajın içerisinde kesinlikle algler, hayvansal ve bitkisel mikroorganizmalar var. Suda askıda bulunan öteki elementler içerisinde bulunabilir. Tabiata bırakılması durumunda, bilhassa taban suyuna karışması kelam konusu olabiliyor. Besin tuzları akiferlerdeki sularda tuzluluk yaratıyor. Yeraltı suları aslında tarımın ve insan kullanımının en değerli kaynaklarından birisidir” tabirlerini kullandı.
‘Oradan çıkan toprağın öbür yere nakledilmemesi gerekir’
Müsilaj bileşenlerinin içindeki kimi canlıların uygun ortam bulduğunda toprak içinde de yaşamaya devam edebileceğini belirten Kapkıran, “Bunlar beslenen canlılardır. Beslenecek bir malzeme bulamamaları durumunda, elbette orada öleceklerdir. Lakin ölmeleri de kâfi değil, bedenlerinde ağır metal birikimleri varsa o birikimler toprak içerisinde kesinlikle varlığını sürdürmeyi devam edecektir. Oradan çıkan toprağı kullanılırken yahut diğer yere nakledilirken dikkat edilmesi gerekir. Hatta nakledilmemesi gerekir” dedi.
