MB, ocağın birinci günlerinde ihracat döviz gelirinin dolar, avro ve sterlin cinsi olanların ihracat bedelinin yüzde 25’inin düzenlendiği tarihteki süreç kuru üzerinden MB’ye satılmasına karar vermişti.
MB’nin ihracat gelirlerinin muhakkak bir kısmını satın alması aslında yılbaşından beri kamunun döviz piyasası üzerinde belirleyici olmasını sağlayan en değerli uygulamalardan biri. MB ocak itibariyle daha etkin bir kur siyaseti izlemeye başladı. Analistler yeni sistemi kamu denetiminin daha ağır olduğu bir kur siyaseti olarak tanımlıyor.
Ekonomist Mahfi Eğilmez de son yıllarda Türkiye’nin kura müdahalesi sürekliliğinin arttığına dikkat çekerek, Türkiye’de uygulanan kur rejimini ‘sürekli müdahaleli dalgalı kur rejimi’ olarak tanımlıyor.
Ekonomi yönetimiyse ihracatçılardan döviz alımı ve KKM üzere uygulamalarla kur ve faizde istikrarın sağlandığını, sırada enflasyon düşüşü olduğunu söylüyor.
Piyasaysa artan güç faturası nedeniyle mevcut kur ve iktisat siyasetinin sürdürülebilirliğinden telaş ediyor.
Yılbaşındaki bu adım MB’nin swap hariç eksi 45 milyar dolar düzeyindeki rezervlerini destekledi. MB bugüne kadar bu imkanla ne kadar döviz alındığını açıklamadı fakat adımın rezervlere olumlu tesirini belirtti.
‘Ters köşe’
Öte yandan, Türkiye’deki ihracat yüzde 75-80 ithalatla dönüyor, münasebetiyle ihracatçılar işlerini sürdürmek için TL’ye dönen yüzde 25’lik kısımla gidip yeniden döviz satın alıyor lakin alışla satış ortasındaki farktan olumsuz etkileniyor.
Ocaktaki birinci kararın akabinde MB Lideri Şahap Kavcıoğlu’yla bir toplantıda bir ortaya gelen ihracatçılar, döviz atağının rezervleri artırmak için uygulamaya konduğu ve bir mühlet sonra eski sisteme dönüleceği izlenimi edindiklerini söylemişti.
‘TL için gerekeni yapacağız’
Dünkü toplantıya katılan bir ihracatçı Reuters’a “(Yüzde 25’lik oranın) Biraz daha yükseltilmesi ile ilgili bir çalışma yapıldığı söylendi. İhracatçılar da kendi görüşlerini söylediler. Güçlü TL için gerekeni yapacağız diye Merkez Bankası’nın birtakım yorumları oldu. Katılaşmış bir oran yok. Bir istişare yapıldı” diye konuştu.
Başka katılımcıysa “Kavcıoğlu ihracat gelirlerinin satın alınmasında oranın yüzde 40 çıkarılmasının planlandığını belirtti. Toplantıda oranın yükseltileceği konusunda net bilgi verildi lakin çalışmaların devam ettiği, yüzde 40 konusunda çalışmalara nazaran kesin kararın verileceği bilgisi de verildi. Oran konusunda karşılıklı görüş alışverişinde bulunuldu” dedi.
Reuters’ta evvelki gün yayımlanan bir haberde oranın yüzde 50’ye kadar yükseltilmesinin değerlendirildiği belirtilmişti.
Türkiye’nin 2021’deki ihracatı yaklaşık 225 milyar dolardı. Hem iktisat idaresi hem de ekonomistler bu yıl için 250 milyar dolarlık ihracat maksadına ulaşılabileceğini söylüyor.
