CHP Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, faturasını ödemeyeceğini söylemişti. Beklenen oldu ve Kılıçdaroğlu’nun elektrikleri kesildi. O da bunu bir direnişe çevireceğini, 1 hafta boyunca karanlıkta oturacağını söyledi. Konutunun elektriklerinin kesildiği gün, Eşi Selvi Hanım’la birlikte, meskenlerinin salonunda 6 buçuk dakikalık bir açıklama yaparak direnişine ait bir perspektif çizdi.
Siyasetçilerin ekseriyetle bir masanın ya da bir kürsünün gerisinden açıklama yaptığını görürüz. Ama Kemal Bey’i ve eşi Selvi Hanım’ı bir kanepenin üzerinde görüyoruz. Bu haliyle, kimi bölümlerce tartışılan mütevazı bir manzara veriyor. Tartışılıyor zira “Erdoğan’ın karşısına güçlü görünen önder gerekir” diyenler bu mütevazi imajın, muhalefetin kampanyası için yanlışsız olmadığını düşünüyor. Bu görüş ne kadar gerçek? Bir arada sorgulayalım.
İzleyenleri selamladıktan sonra konuşmasına şöyle devam ediyor;
“Saraylı eşkıya holdinglerin cepleri dolacak diye, halkın elektrik üzere, besin üzere temel hakları gasp edildi bu ülkede. Elektrik dağıtım şirketlerinin büyük bir kısmını beşli çeteye verdiler. ”
Bu haliyle bir çatışma tabanı kuruyor Kılıçdaroğlu. Bir tarafa saraylı eşkıya holdingler ya da beşli çete olarak tanımladığı şirketleri koyuyor, başka tarafa geniş halk bölümlerini yerleştiriyor. Böylelikle küçük bir azınlığı karşısına, geniş yığınları ardına almayı amaçlıyor. Çatışma yerini kültürel farklılıklar üzerine kurmuyor, sınıfsal eşitsizlikleri vurguluyor. Kimlik siyasetinin dar kalıbından kurtulmak için “sınıfa” yaslanıyor. Akabinde bu beşli çetenin bir üyesi olarak tanımladığı Cengiz Holding’in 8 yılda yalnızca elektrik alanında kamudan 2 milyar 295 milyon 311 bin TL bedelinde 37 farklı ihale aldığını söz ediyor.
Denebilir ki, bunu birinci sefer yapmıyor, sık sık bu türlü bir lisan kullanıyor, bu sefer ne farklı?
Kılıçdaroğlu buradan hareketle, dünyaya bakıyor. “Girdiğimiz bu çağ öfke çağı, Dünya da tıpkı girdabın içinde” diyor ve böylelikle yalnızca Türkiye’yi değil, dünyayı da sınıflar çatışması ekseninden okuyor. Bu sayade global ölçekli bir paradigmanın inşasına girişiyor. Savında bir adım daha ileri gidiyor ve dünyanın demokrat muhaliflerine sesleniyor. Bu noktada büyük ölçüde dünyadaki kamplaşmada batıya yakın konumlanıyor. Bir iki cümleyle, otokrasi-demokrasi ikiliği üzerinden bir dünya okuması yaptığı anlaşılıyor. Ancak buradaki liberal tavrı, daha sonra toplumsal bir içerik kazanıyor.
“Tüm dünyada güçlü azınlıklar, halkların toplumsal, siyasi ve çevresel refahını baltalıyor” diye devam ediyor Kılıçdaroğlu. Daha sonra dünyanın en varlıklı 26 şahsının servetinin, dünyanın yarısının yıllık gelirine denk olduğu verisini paylaşıyor. Derken, bir adım daha ileri gidiyor ve dış politik eksenine ait de ipuçları veriyor. Şöyle diyor;
“Dünyadaki bütün demokratların, adalet peşinde koşanların, demokrasiyi savunanların da, bu arbedede omuz omuza vermesi gerekiyor. Zengini daha varlıklı, yoksulu daha da yoksullaştıran bu sistem, artık miadını doldurdu. Neoliberalizm artık can çekişiyor. Hiç kimse olarak görünenlerin, sıradan insanların öfkesine yenilmek üzere bu neoliberalizm.”
Bir an için bu kelamları söyleyenin kim olduğunu aklımıza getirmesek, İngiltere’de Jeremy Corbin, ABD’de Bernie Sanders olduğuna inanabilirsiniz. Bu haliyle, elektrik faturasını ödememe direnişi, bir paradigmaya kavuşuyor. Zira şöyle devam ediyor;
“Artık imkansız üzere görülen fikirlerin, fikirlerin vakti gelmiştir”
Oldukça sıradışı değil mi? Bu haliyle, saraylı eşkıya holdingler, beşli çete üzere alışageldiğimiz ve “sıkıcılaşan” tabirler politik bir bütünlük içinde kavranmış oluyor.
Ardından devletin temel vazifelerine ait kimi prensipler sıralıyor.
“Günümüzde devletler, yoksullaşan vatandaşın temel gereksinimlerini müdafaa altına almakla yükümlüdürler. Bu millete yatırımdır. 21. yüzyılda temel muhtaçlık harcamalarına masraf gözüyle bakılamaz, bakamazsınız. Halkın temel hakları da, açgözlü çetelere, holdinglere bırakılamaz. Faturalarını ödeyemeyecek kadar fakirleşmiş. İşe, aşa eğitime dahi ulaşamayan bir toplumdan refah çıkmaz” diyor ve “Dünyada da huzur olmaz” diye ekleyerek dış politik vizyonunu vurguluyor.
Devamında dünya ile Türkiye ortasında bağ kuruyor.
“4 milyona yakın abonenin elektriği kesilmiş Türkiye’de. Onların sesi duyulsun diye bu yola girdim. Bu aksiyonum bir sivil itaatsizlik daveti da değildir. Bu bir direniştir, bu sizin hakkınızı arama çabasıdır. Çabam, sizin hakkınızı arama çabasıdır. Gayretim ülkenin karanlıkta kalan ailelerine, çocuklarına, ses olmak içindir. Eşimle birlikte 1 hafta boyunca karanlıkta kalacağız.”
Buraya kadar yükselttiği sert ton, burada yerini temkinliliğe bırakıyor. Tüm halka faturalarını ödememe daveti yapacak kadar ileri gitmiyor. Onun yerine, daha “az riskli” yolu tercih ediyor. Kimine nazaran rasyonel.
Devamında ise tekrar dünyaya sesleniyor.
“(Mücadelem) tıpkı vakitte dünyanın tüm demokratlarına da bir davettir.”
Ardından, tüm bu anlattığı öyküye bir imaj katıyor ve liderlik devrinin parladığı Adalet Yürüyüşü’ne gönderme yapıyor.
“Sevgili halkım. Adalet için bu ülkede kilometrelerce yol yürüdüm. Halkımın acısını yaşamak için artık karanlıkta oturacağım. Tereddüt ediyor muyum? Asla Asla… Ben ne ağzımda gümüş kaşıkla doğdum ne de sonradan saraylara yerleşip sefa içinde yaşadım. Bu dünyadaki tüm demokratlara sesleniyorum. Onlar da samimiyse, onlar da adalete inanıyorlarsa şayet, halkları için acı çekmeyi, harekete geçmeyi bilsinler. Adaletsizliğe başkaldırmayı bilsinler.”
Dünyaya ait bu vurgular, anlaşılan o ki, karşılık da buluyor ve Kılıçdaroğlu dünya basınının da gündemine giriyor. Reuters, “Kılıçdaroğlu, potansiyel aday olarak öne çıkıyor” başlığıyla giriyor haberi.
Ardından Erdoğan’a sesleniyor, onu muhatap alıyor. Elektriğe ait taleplerini sıralıyor. Artırımları geri alması gerektiğini söylüyor, fakirlere elektrik çekleri verme planından bahsediyor.
Sadede gelelim. Bütünlüklü bir konuşma dinledik Kılıçdaroğlu’ndan. Bu vakte dek muhafazakar fakir kitlelerin sınıfına değil daha çok kimliğine seslenmeye çalışırdı. Büyük ölçüde merkez sağ bir çizgi bile denebilirdi. Yoksulluğu teşhir etmekten öteye geçmiyordu.
Liderlik devrinin başlarında “Kasketli” fotoğraflarıyla 70’li yıllardaki Ecevit imajı çizdiğinde yarattığı heyecan, parti içi tüm problemleri çözmüş, liderliği artık tartışılmayan bir isim haline geldiği Adalet Yürüyüşü’nde de tekrarlamıştı. Bu heyecanın nedeni neydi? Kılıçdaroğlu bu anlarda neden popülaritesinin doruğuna çıkıyor?
Bu heyecanın tek kaynağı Kemal Bey’in liderlik özellikleri değil. Bu heyecanda en az onun kadar tesirli bir öteki neden bir “hasret”… Türkiye siyasetinde uzun müddettir görmediğimiz, 12 Eylül’den sonra bir türlü belini doğrultamamış, yer yer denemiş fakat bir müddettir denemeyi bile bırakmış toplumsal demokrat heyecana duyulan hasret. Hele ki bu kriz devirlerinde eksikliği çok hissediliyor toplumsal demokrasinin… Periyodun şartlarının tesirini gözardı etmemek gerekir lakin geçmişimizde CHP’nin tek partili periyottan sonra tek başına iktidara oynadığı tek periyot 70’lerdi. Bu yıllarda toplumsal demokrasi Türkiye siyasi yelpazesine kıymetli bir aktör olarak yerleşti. 12 Eylül’den sonra SHP’de yeşermeye çalıştı. Hakikaten başarısız da değildi. 1989 Mahallî Seçimleri’nin birinci partisiydi. Ecevit’in yüzde 9’la oyları bölmesine karşın Erdal İnönü liderliğindeki “Sosyal Demokrat Halkçı Parti” yüzde 28,7 oy alabilmişti.
90’larda hareket dağıldı. Baykal da Ecevit de büyük oranda ulusal güvenlikçi, neoliberal taarruza tümüyle teslim olmuş önderlere dönüştü. Yalnızca Türkiye’de değil, dünyada da toplumsal demokrasinin kriziydi bu. Toplumsal demokratlar, yabanî piyasa saldırganlığına karşı güçlü bir telaffuz üretemedi. 1980’lerden sonra Sovyetler’in de dağılmasıyla birlikte neoliberalizm açık galibiyetini ilan etmişti. Margaret Thatcher neoliberalizme ait “There is no alternative” (Alternatif yok) diyordu. Şimdiyse Kılıçdaroğlu “Artık imkansız üzere görülen niyetlerin, fikirlerin vakti gelmiştir” diyor.
Eğer bu paradigma dahilinde siyaset yaparsa “Kılıçdaroğlu’nun yıldızının tekrar parladığı bir periyoda giriyoruz” demek yanlış olmaz. Bu nedenle, “Erdoğan’ın karşısına güçlü önder gerekir” diyerek Kılıçdaroğlu’nun elektrik kesintisi aksiyonunu eleştirmek gereğince yerinde olmuyor. Kılıçdaroğlu, bu kumaşın başkanı. “Muhafazakar demokrat” çıkışlarında ışıltısını kaybeden, “sosyal demokrat” çıkışlarında parlayan bir isim.
