İktidarın hazırladığı yeni seçim yasası nalıncı keseri üzere her şeyi kendine yontuyor.
Demokratik bir yarışı değil iktidarın seçimi nasıl kazanacağını düzenliyor.
Yeni yasa eşitler ortasında bir yarış öngörmüyor.
Bakanlar hakkında seçim yasakları uygularken Cumhurbaşkanı hakkında uygulanmıyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan seçim yasaklarının dışında. Seçim kampanyası boyunca cumhurbaşkanlığının bütün imkanlarını kullanabilecek.
Oysa sandık ortaya konulduğunda bütün önderler ve partiler eşit olur. İktidarda olan öndere yahut partiye ayrıcalık tanınmaz.
Örneğin eski Türkiye’de seçim vakti başbakan ve bakanlar devlet imkanlarını kullanamazdı. Adalet, İçişleri ve Ulaştırma Bakanları istifa eder yerlerine tarafsız isimler atanırdı.
Ak Parti iktidarı bu uygulamayı kaldırdı. Bu yetmiyormuş üzere yeni düzenlemede Cumhurbaşkanı’nın devlet imkanlarını kullanmasına da müsaade verdi. Halbuki eski sistemde Başbakan da seçim kampanyasında devlet imkanlarını kullanmaz. Gideceği yere partisinin imkanlarıyla giderdi.
Bugünkü sistemde Cumhurbaşkanı tıpkı vakitte AK Parti Genel Lideri. İki sıfatı birden taşıyor. Fakat, seçim kampanyasını cumhurbaşkanı olarak değil AK Parti Genel Lideri olarak yürütmek zorunda. Zira cumhurbaşkanı olarak tarafsızlık yemini etmiş durumda. Bu nedenle seçim kampanyası sürecinde Cumhurbaşkanı Erdoğan cumhurbaşkanı şapkasını çıkarmalı ve AK Parti Başkanı şapkasıyla, partisinin imkanlarıyla kampanyayı yürütmeli.
Yeni yasanın bu düzenlemesi demokratik kurallara terstir.
Yeni yasa açık biçimde haksızlık yapıyor ve öbür başkanlar karşısında cumhurbaşkanını kayırıyor.
Yeni yasanın dikkati çeken bir öteki düzenlemesi ilçe seçim konseylerinin oluşturulması.
Yeni yasa eski maddede en kıdemli hakimin ilçe seçim şurası lideri olacağı kararını kaldırıyor, yerine seçim heyeti liderinin birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar ortasında kura ile seçileceği kararını getiriyor.
Neden?
İktidar en kıdemli yargıçtan neden çekiniyor?
Eski sistemde ilçe seçim şurası liderinin en kıdemli yargıçtan olmasının nedeni, bu pozisyondaki bir hakimin baskılara boyun eğmeyeceği, baskılar karşısında daha rahat direneceği, hukuk bilgisi birikimi ve tecrübesinin daha yüksek olmasıydı.
İktidar daha özgür karar verebilecek kıdemli hakim yerine kurayla seçilmiş hakimin ilçe seçim heyeti lideri olmasını istiyor. Bunun nedeni de AK Parti periyodunda atanmış ve büyük çoğunluğu parti kökenli yargıçların bulunması. Bu nedenle kurada seçilme bahtları daha yüksek. İktidar seçim konseylerinin da iktidarın tesiri altında olmasını istiyor ki itirazlar konseyde kendi lehine sonuçlansın.
Bu düzenleme de seçim güvenliği açısından değerli risk barındırıyor. Kura ile gelecek ilçe seçim şurası liderlerinin en kıdemli hakim kadar bağımsız olmaları epeyce güç.
İktidar seçim konseylerine baskı yaparak sandıktan istediği sonucu alabilir mi?
Alamayacağı 2019 lokal seçiminde görüldü. Elle tutulur bir münasebeti ve kanıtı olmadan, Yüksek Seçim Şurası, 31 Mart İstanbul lokal seçim sonucunu iptal etti. Ekrem İmamoğlu’nun mazbatasını elinden aldı. Lakin 23 Haziran 2019 İstanbul yenileme seçiminde 13 bin oyla kaybettiği İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı bu sefer 803 bin oy farkla tekrar İmamoğlu’na teslim etti.
Bu da gösteriyor ki seçmen iktidarın seçim şuraları üzerinden yarattığı haksızlığı sineye çekiyor ve cevabını çok daha sert veriyor.
İktidar seçim kurallarında birebir usulü kullanılırsa seçmenin reaksiyonu yeniden daha büyük olacaktır.
Yeni yasanın Millet İttifakı’ndaki küçük partileri Meclis dışında bırakmaya yönelik düzenlemesi ise aşılmayacak bir mani değil.
Milet İttifakı’nda olan yahut ileride katılması beklenen partiler ile CHP ve ÂLÂ Parti bu pürüzü çok rahat aşacak formüller geliştireceklerdir.
Şimdiden birçok model tartışmaya açıldı bile.
Seçim kanunla değil sandıkla kazanılır.
