Azak Denizi’ne kıyısı olan Mariupol kenti, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin‘in kararıyla 24 Şubat’ta başlatılan savaşın başından bu yana çatışmaların en çok yaşandığı noktalardan biri oldu.
Rus ordusunun en ağırlaştığı amaçlardan biri olan Karadeniz kıyısındaki Mariupol, Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk idari sonları içerisinde yer alıyor.
2014’ten bu yana Rus isyancıların değil, Kiev idaresinin denetiminde olan Mariupol, Ukrayna’daki Azov taburunun da merkezi pozisyonunda bulunuyordu.
Rus ordusunun 7 Mart’tan itibaren kuşatma başlattığı Mariupol’ü Ukrayna güçleri günlerce savundu.
Rus birliklerinin ağır silahlar kullandığı kent harabeye dönerken çatışmalar nedeniyle çok sayıda sivil haftalarca sığınıklarda yaşadı.
Sivillerin tahliyesi için kurulan insani koridorlar bazen çalıştı, bazen çalışmadı. Koridorların işlememesi nedeniyle Rusya ve Ukrayna birbirini suçladı.
Azak Denizi’ne kıyısı olan liman kentlerinden Berdyansk’tan sonra Mariupol’ün Rusların eline geçmesiyle Azak Denizi kıyısında Ukrayna’nın denetiminde rastgele bir kent kalmadı.
Rus ordusu, uzun vakit ele geçirmeye çalıştığı Mariupol için Ukraynalı silahlı güçlere silahlarını bırakıp teslim olmaları için müddet koyduysa da genel olarak buna savaşarak yanıt verildi.
Azovstal’da iki binden fazla kişi kaldı
Kuşatmanın günlerce sürmesi sonrasında çatışmalarda üstünlüğü yakalayan Rus ordusu, birinci başta Mariupol’deki Ukrayna askeri birlikler, yabancı paralı askerler ve çok milliyetçi silahlı güçlerin sayısının 8 bin 100 olduğunu bildirdi. Rus yetkililer, bu mühlet içinde 1464 Ukrayna askerinin teslim olduğunu, Azovstal Metalürji Fabrikası tesislerinde ise 2 binden fazla kişinin kaldığını duyurdu.
Azovstal Metalürji Fabrikası tesislerinin içerisinde karmaşık yeraltı sığınıklarının bulunması nedeniyle uçakların bombalamasına karşın Rus askeri birlikleri zorlandı ve buradaki Ukrayna güçlerini ele geçiremedi.
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Mariupol kentinin büsbütün denetim altına alındığını, kalan Ukrayna güçlerinin bulunduğu Azovstal fabrikasının ise kuşatma altında olduğunu bildirdi.
Bu açıklamanın akabinde, Ukraynalı yetkililer, Mariupol’ün hala Ukrayna’da olduğunu belirterek Ukrayna ordusunun mümkün olduğu kadar kenti savunmaya devam ettiğini duyurdu.
Hem stratejik hem ekonomik olarak önemli
Mariupol, coğrafik pozisyon prestijiyle stratejik ve ekonomik ehemmiyet taşıyor. Donetsk bölgesinin en büyük kentlerinden biri olan Mariupol’de Azak Denizi’nin en büyük ve donanımlı limanı bulunuyor.
Limandaki derin rıhtımlar nakliyecilik açısından değerli imkanlar sağlıyor. Rusya’nın Azak Denizi’ndeki öbür limanlarının kapasitesi, bu liman ile kıyaslandığında sonlu kalıyor.
Karadeniz’e Ukrayna’nın açılan değerli kapılarından biri olan Mariupol’ün Rusya’nın yasa dışı ilhak ettiği Kırım ile yakın uzaklığı de dikkati çekiyor.
Bu limandan Donbas bölgesi ve Kırım ortasındaki deniz nakliyeciliği ve sevkiyat mühleti değerli ölçüde azalıyor.
Kırım Yarımadası’yla karadan bağlantı
Rus ordusunun tarafından denetim altına alınan Mariupol ile Rusya yanlısı ayrılıkçıların elindeki Lugansk ve Donetsk kentleri kara yoluyla birbirine bağlanmış olacak. Tıpkı vakitte Rusya yanlısı ayrılıkçılar, Azak Denizi’ne ulaşmış olacak.
Kırım’ın kuzeyindeki Herson’un da Rusların elinde olduğu düşünüldüğünde, Rusya Mariupol’ün alınmasıyla yasa dışı ilhak edilen Kırım ile Kerç köprüsü dışında bir kara yolu irtibatı daha kurmuş olacak.
Mariupol’ün düşmesiyle Rusya, Azak Denizi’ni bir iç deniz üzere kullanabilecek, Kırım Yarımadası’yla karadan temas kuracak.
Mariupol, stratejik kıymetinin yanı sıra Ukrayna’da kıymetli bir sanayi merkezi. Değerli metalürji işletmelerinin ağır olduğu kentteki birtakım demir-çelik şirketleri, Ukrayna için stratejik ehemmiyet taşıyor. Bu yüzden bu kentin ele geçirilmesiyle kelamda ayrılıkçı idareler için önemli gelir kaynağı sağlanacak.
