Reuters’ta yayımlanan tahlilde, “Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, hükümetinin yeni iktisat planına nazaran toplumun artan hayat maliyetlerine birkaç ay daha katlanmasının akabinde kış periyodundaki kur krizinin tesirlerini, turizm gelirlerinin belirginleşeceği yaz aylarında geride bırakmayı öngörüyor” tabirlerine yer verildi.
“Erdoğan’ın ekonomiyi güçlü kıştan kurtarma planında kısa vadeli sinyaller olumlu, pekala ya uzun vade? Bu sorunun karşılığı şimdilik iki uçta savruluyor” denilen tahlilde, “Muhalefet ve akademinin önde gelen akademisyenleri mevcut planın uzun vadede yürümeyeceğini savunurken, iktidar ise planların olumlu sonuç vereceğinden emin görünüyor” sözleri kullanıldı.
‘Biraz vakit kazanmış görünüyor’
Reuters tahlilinde, “Her ne kadar yüzde 50’ye yakın enflasyon ve yüksek ölçüde artan elektrik faturaları irili ufaklı sokak protestolarına işaret etse de, ana muhalefet partisi CHP’nin önderi Kemal Kılıçdaroğlu elektrik faturasını ödemeyeceğini açıklasa da Erdoğan gündemini şimdilik ihracat odaklı üretime yönelik kredi genişlemesi ve istikrarlı bir kur siyaseti öngören yeni iktisat siyasetine kaydırarak biraz vakit kazanmış görünüyor” tabirleri kullanıldı.
Analizde, “TL’nin kırılgan olduğu bir başka husus ise ABD Merkez Bankası’nın sert faiz artırımları ve Rusya’nın Ukrayna’ya yapacağı rastgele bir askeri taarruz ve hepsinden kıymetlisi kamunun gitgide daha çok kur riski üstlenmesine karşın bu risklerin tesirinin ne kadar olacağı şimdi piyasalarda netleşmiş değil. Bu nedenle piyasalarda genel olarak bir bekleyiş hakim” değerlendirmesine yer verildi.
Öte yandan Türkiye’nin yeni iktisat siyasetinin odağında kronik cari süreçler açığını kalıcı fazlaya çevirmek yer alıyor ve bir çok öncü gösterge ve pandemi öncesi düzeylere bu yıl dönmesi beklenen turizm gelirlerinin hükümetin siyasetlerine kıymetli katkı sağlayabileceğini gösteriyor.
Turist sayısında 2019’u yakalamayı ya da çok yaklaşmayı öngören kesim temsilcileri, 34.5 milyar dolarlık gelir beklentisine de ulaşılacağını öngörüyor. Ülke iktisadının yüzde 10’undan fazlasını oluşturduğu hesaplanan dal ise sorunun artan maliyetler ve dalda eriyen kar marjları olduğuna işaret ediyor.
“Bir sonraki seçimi kaybetmemek için her türlü çabayı verecekler’
Reuters tahlilinde, “Ekonomi idaresi 2023 seçimlerine tek haneli enflasyonla gireceğini belirtirken anketler neredeyse 20 yıldır iktidarda olan başkan için bir sonraki seçimi kaybetmemek için iktidarın her türlü çabayı vereceğini gösteriyor” öngörüsüne de yer verdi.
New York merkezli Nuveen’in borçlanma piyasaları yöneticisi Anupam Damani ajansa demecinde, “Kur bir formda istikrarlı görünüyor fakat bu riskli bir istikrar ve bir anda kolaylıkla tekrar bedel kaybı görülebilir” dedi ve ekledi:
“Hükümet iktisatta istikrar sağlamak için maliye siyasetinin müsaade verdiği tüm alanı kullanıyor. Lakin enflasyon ve … gerçek faizlerin bu kadar derin seviyede ekside olduğu göz önüne alındığında bu imkanı fakat belirli bir seviyede kullanılabilirler.”
Birçok akademisyene nazaran, Türkiye’nin cari açığını kalıcı olarak düşürmek için ise bir sahiden bir ithalat mucizesi gerekiyor.
Piyasalar sakinledi
İngiliz haber ajansı, “TCMB’nin TL’nin getirisini besbelli negatif bölgeye taşıyan faiz indirimleri akabinde aralık ayında dolar/TL tarihi tepelerini görürken bu enflasyonist bir sarmala da dönüştü. Daha sonra ise kamunun kur riskini üstlendiği mevduatlar ve maliyetli döviz müdahaleleri piyasayı önemli biçimde sakinleştirmeyi başardı” yorumunu yaptı.
“Kurumlar ve bireyler artık inançlı bir liman olarak gördükleri döviz mevduatına yönelmiyor” tabirinin kullanıldığı tahlilde şu yoruma yer verildi:
“Aksine kur muhafazalı mevduata 350 milyar TL’lik yönelim oldu ve bu fiyatın yaklaşık yarısı da döviz cinsi hesapların TL’ye dönüştürülmesinden geldi.”
Reuters, “Goldman Sachs’ın devletin mevduat muhafaza planının başarılı biçimde “dedolarizasyon dalgasını” tetiklediğini lakin bu muvaffakiyetin kendisinin kamunun döviz riski yükümlülüklerini artıran en değerli etken olduğuna da dikkat çekti” hatırlatmasında bulundu.
Güven oyu
“Merkez Bankası da aralıkta tek haftada 18.4’ten 10.25’e sert geriledikten sonra yılbaşından bugüne 13.5 etrafında seyreden kurun istikrar bulmasında belirleyici rol oynadı” denilen tahlilde şunlar kaydedildi:
TCMB ocak ayı prestijiyle döviz rezervlerinde hem düşüş hem artış taraflı tesir eden daha faal bir siyaset izlemeye başladı. Analistler, yeni tertibi kamu denetiminin daha çok olduğu bir kur siyaseti olarak tanımlıyor.
Bankacılar aralıkta 20 milyar dolar, ocak ayında 3 milyar dolar olduğu varsayım edilen müdahalelerin Şubat ayının birinci 2 haftasında görülmediğini ya da çok düşük meblağda olduğu için farkedilmeyecek kadar az olduğunu hesaplıyorlar. Bu gelişme de hükümetin yeni siyasetler için vakit kazandığına işaret ediyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati 11 Şubat’ta “Kura müdahale edilmesi gerekirse ediyoruz ancak artık müdahaleye gereksinim yok” dedi. Nebati ayrıyeten enflasyon için “Bir uyuyun 6 ay sonra uyanın Türkiye’de… Çok farklı noktalarda olacağız” diyor.
Erdoğan ise halkı besinde yüzde 55’e, güçte yüzde 76’ye yükselen enflasyona karşı ezdirmeyeceğini belirtiyor.
Nebati’nin Londra’da Türkiye’ye yatırım yapmak hoş bir vakit olduğunu söylediği yatırımcı toplantısından yalnızca birkaç gün sonra kredi derecelendirme kuruluşu Fitch ülke notunu bir kademe daha indirirken mevduat sahiplerinin itimadın sarsılması halinde daha yüksek enflasyona yol açabilecek siyasetler uygulandığına dikkat çekti.
