NKÜ Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Arazi ve Su Kaynakları Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halim Orta, geçen yıllarda kuraklığın yaşandığı İstanbul etrafı ve Trakya’nın son yılların en yüksek kar ve yağmur yağışlarını aldığını söyledi. Kar yağışının çok kıymetli olduğunun altını çizen Orta, “Kar yağışları bizim için çok kıymetlidir. Kar yağışlarının yüzey akışıyla kaybolma oranları çok daha azdır. Yavaş, yavaş erirler, toprağı tarla kapasitesi civarına doyma noktası civarına kadar çıkartabilirler. Topraktaki nemi hem de yüzey akışlarla göletleri ve barajları, gölleri beslerler. An prestijiyle son yılların en yüksek düzeyi bugün İstanbul ve havalesinde Trakya civarında da birebir. Barajların doluluk oranları yüzde 90’ları buluyor. Fakat bence bu çok tehlikeli bir algı. Çabucak sakın biz yaşayanlar olarak, beşerler olarak bu bölgenin yaşayanları olarak bu rehavete kapılıp aman işte su kaynaklarımız çok fazla doldu. Suyu çok rahat kullanabiliriz niyetine kapılmamamız lazım. Benim için çok kıymetli bir fırsat odur ki bu yıl yapabileceğimiz mümkün olduğunca bu doluluk oranlarının yarısı su kaynaklarımızı kullanalım. Yer altı su kaynaklarından elimizi mümkün olduğunca çekelim, mümkün olduğunca ve onları beslenmesinden daha fazla çekmeyerek o yıllarca kaybettiğimiz, çok aşağı düşen yer hafta su tablasının tekrar üstlere çıkmasını ve daima söylediğimiz üzere bu yer altı suyunun bizden sonraki jenerasyonlar için bırakılabilecek en büyük miras olduğunu unutmayalım. Bu bu türlü yılları bu beslenmeler ve gerisinden gelebilecek sıkıntı şartlar, kuraklık, öbür felaketler için saklayalım. Bu farkındalığı yaratmamız lazım. Aksi halde bu yıl suyumuz bol aman nasıl kullanırsak kullanalım dersek daha sonra gerçekten altından kalkamayacağımız, çözümleyemeyeceğimiz sorunlara bizi götürebilir” diye konuştu.
‘Yer üstü suların kaynaklarının geliştirmememiz lazım’
Trakya’da yer altı sularının büyük ölçüde tükendiğine dikkat çeken Prof. Dr. Halim Orta, Türkiye’de yer üstü su kaynaklarının geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Orta, şöyle konuştu:
“Yer üstü su kaynaklarını geliştirmemiz lazım. Yani şu depolama yapılan ekosistemi etkilemeyecek büyüklükteki barajları, göletleri tesis ederek bu yapıları geliştirmemiz ve insanlarımızı içme ve kullanma suyunda bilhassa sonra ziraî sulamada, sonra endüstride yer üstü su kaynaklarıyla beslememiz lazım. Artık yer altı suyunu hiç kullanmayalım noktası orada da bir şey fikir var eksik onu da isterseniz bir açalım. Burada da mesela bizim Trakya yaklaşık 0,4 milyar metreküp suyla beslenir Ganos ve Istranca dağlarından, kuzeyden ve güneyden. Bu şu demektir biz yılda 0,4 milyar metreküp suyu kullanabiliriz. Bunu maaşımıza benzetebiliriz. Biz 10 lira kazanıyoruz. En fazla 10 lira harcayabiliriz. 11 lira harcadığımız vakit bu düşünce başlatır. Fakat bizim hali hazırda yaptığımız hesap ve varsayımlara nazaran bu beslenmenin 3 katı su çekiyoruz yılda. Yani Ganos ve Istranca’lardan gelerek yer altı sularını oluşturan suların 3 katını tüketiyoruz. 3 katını tükettiğimiz vakit ne oluyor? Daima borçlanıyoruz, daima aşağıya yanlışsız düşüyoruz. Yer altı suları 25-30 yıl evvel 100 metrelerdeydi. Ve aşağıda ne kaldı? Bir 150-200 metre en fazla suyumuz var, yok. İşte ben diyorum ki bu yıllarda bu beslenmelere müsaade verirsek, yani yer altı suyundan elimizi fazlasından çekersek hele o tabloyu bir haline getirebilirsek ömrümüz çok daha kolay olacak. Bizim mümkün kıtlıklara, muhtemel risklere karşı direnç gücümüz, dayanma gücümüz daha da artacak.”
‘Tarımsal kuraklıkta güzel noktadayız’
Prof. Dr. Halim Orta, son yağışların tarımı çok hoş etkilediğini belirterek, “Çok önemli ziraî kuraklık vardı, o denli iddia ediyorum. Şu anda tesirli kök bölgesi dediğimiz bitkilerin gelişimi için yararlı suyun depolandığı yaklaşık 90 santimetrelik derinlik, tarla kapasitesi civarlarına ulaştı. Bu ne demek? Bu bizim nisan ayının ikinci yarısıyla mayıs ayının birinci yarısında alacağımız 1-2 geçişle bereketli bir kışlık dönem yani buğday, arpa, hububatta bereketli devir. Ayçiçeğinde de tekrar ekimleri vaktinde yapabilirsek ve bir iki destekleme aşılar ile yeterli, bereketli bir periyot geçireceğimizin bir işaretidir. Tabi tarım çok geniş bir üretim kısmı. Yani tam hasada 3-5 gün kala esecek bir zıt rüzgar bile hem randımanı, hem kaliteyi çok olumsuz tesirler. Bilhassa hububatta, ayçiçeğinde de böyledir. Lakin su kaynakları ve ziraî kuraklık açısından artık bilhassa Trakya’da yeterli bir noktadayız” dedi.
