Önce popülizm nedir ona bakalım. Ezcümle kazanan her şeyi alır siyasetidir. Bu tarafıyla otoriter hatta totaliter özellikler taşır. Demokrasi zayıflar, bilgiye dayalı hiyerarşi ortadan kalkar. Ortak akıl yürütme, eleştirel bakış değerini yitirir. Vakit zaman cahillik kutsanır.
Popülist siyasetin kuralları da farklıdır. Popülist siyasetçiler ne söylersen gider mantığıyla yola çıkarlar, kitlelerin hislerine hitap ederler…
Bilirler ki kitleler neden, niye, niçin, kim diye sormazlar.
Bilirler ki çoğunluk gerçeğin değil inanmak istediklerinin peşinde koşar.
Bilirler ki bu sistemde güçlü belagatin açamayacağı kapı yoktur. Seçimi kazanmanın yolu belagatten geçer.
Liyakat koltuğuna itaat ve biat oturur. İtaat ve biat kültürü yerleştikçe popülist önder yükselir. Yerini sağlamlaştırır.
Buna güçlü liderlik diyen de var, otoriter demokrasi diyen de…
Sonuçta ülke tek adam tarafından yönetilir. Siyaseti tek adam yönlendirir. Tek adamın söylemi, tek adamın algı oluşturma kabiliyeti, tek adamın toplumu yönlendirme, inandırma, gerçeği saptırma yeteneği siyasi ömrünü belirler.
Macaristan’da Orban bu türlü bir liderdi… Popülistti, popülist siyasetin kurallarını uyguladı, seçimi aldı. Maçı kazandı.
Erdoğan da popülist önder. Söylemi gerçeği yansıtmaktan öte toplumu yönlendirmeye, inandırmaya yönelik… Üzerine toz kondurmuyor. Sürekli günah keçisi buluyor. Ülkeyi yanılgısız yönettiği, aksiliklerin kendinden kaynaklanmadığı algısı yaratıyor. Kendisinden kaynaklansa bile üzerine alınmıyor. Tam zıddı, o sıkıntıyla uğraş ettiğine toplumun inandırmak için elinden geleni yapıyor…
Dikkatinizi çekmiştir. Erdoğan 20 yıldır iktidarda ancak hala zaman vakit muhalefet partisi başkanıymış üzere davranıyor. Vakit zaman güya dün iktidarı devralmış üzere konuşuyor.
İleride popülizm, popülist siyaset anlayışı ve popülist önderler üzerine inceleme yapanlar Erdoğan’a bir kısım açacaklardır. Hatta geniş bir kısım.
İnanıyorum ki siyaset etme şekli farklı bir inceleme konusu olacaktır. Hakkında çok kitap yazılacak.
Erdoğan’ın davranış biçimine yüzlerce örnek verilebilir… Köşe yazısının sonları için de birkaç
örnekle yetinelim…
Ekonomi de yaşanan kriz sorulduğunda…
‘Ekonomimizi çökeltmek için döviz kuru ve faiz tartışmaları üzerinden başlatılan saldırılar’ diye kelama başlayarak dış güçleri amaç gösteriyor!
Kim onlar sorusu havada asılı kalıyor. Karşılığı verilmiyor. Merak da edilmiyor!..
Faizlerin piyasa kurallarını hiçe sayarak düşürülmesinin yarattığı kasırga sorulduğunda…
‘Nass var seni de bağlar beni de bağlar. Bir Müslüman olarak gereğini yapmak zorundayım’ diyerek din kalkanını kaldırıyor…
Enflasyondan şikâyet edenlere…
‘Avrupa kırılıyor. Avrupa enflasyon altında eziliyor. Kuyruktan geçilmiyor. Çok şükür biz uygun durumdayız’ diyebiliyor. Hayat pahalılığını dövizdeki artışa bağlıyor.
Tabii kimse çıkıp Türk lirasını neden bu kadar bedel kaybetti diye sormuyor. Müsebbibini aramıyor!.
İsraftan kelam açıldığında, devletin çoka kaçan harcamaları sorulduğunda…
‘İtibardan tasarruf olmaz’ diyor…
1100 odalı Saray ve devasa külliye gündeme geldiğinde…
‘Benim değil milletimin’ karşılığı veriyor.
Katar Emir’inin armağan ettiği 400 milyon dolarlık uçak sorgulandığında…
‘Bana değil Türkiye Cumhuriyeti’ne ikram edildi’ diyerek noktayı koyuyor.
Pahalılıktan perişan olduk, konuta ekmek götüremez hale geldik diye feryat figan edindiğinde…
‘Ya Afganistan üzere olsaydık. Ya Suriye’ye dönseydik. Ya Libya üzere parçalansaydık, pahalılıktan şikâyet edemez hale gelirdiniz’ diye hafif tonla azarlıyor.
Daha çok örnek var. En tipik en bariz olanı Soma’da söyledikleri… 301 madencimizin vefat ettiği Soma faciasının acısı yaşanırken 1866 yılında İngiltere’de 361 madencinin benzeri kazada öldüğünü örnek göstererek ‘bu işin fıtratında var, olağan şeyler’ diyebiliyor.
Ama söylemekle, günü kotarmakla kalmıyor kitleleri inandırıyor.
Bu sebeple diyorum ki… Popülist önderlerle uğraşmak zordur. Hele Erdoğan’la uğraşmak çok daha zordur…
Muhalefete duyurulur…
