“Ölçer Apartmanı’nın taşkın riski altında olduğu, 11 Ağustos 2021 tarihindeki afetten evvel bilinmektedir.”
Bu tespit 11 Ağustos 2021’de Bozkurt’ta çok yağıştan dolayı çöken Ölçer Apartmanı’na ait uzman raporundan…
Kastamonu, Sinop ve Bartın’ı etkileyen felakette 82 kişi can verdi, 228’si yaralandı, 16’sı kayboldu.
En ağır hasarı, içinden Ezine Çayı geçen Bozkurt yaşadı.
Ezine Çayı, dere yatağında istiflenen tomruk, ağaç ve kayaları sürükledi. Sel köprüleri yıkarak ilerledi. Çay kenarındaki Ölçer Apartmanı çöktü.
Bozkurt’ta toplam 65 vatandaş hayatını kaybetti.
Yedi kişi ise bulunamadı.
Ölenlerin 20’si Ölçer Apartmanı’ndandı.
Dere 30 metreye daraltıldı
İnebolu Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü Ölçer Apartmanı’na dair soruşturmada eksper raporu evraka ulaştı. İTÜ’den beş akademisyenin hazırladığı 7 Mart tarihli rapora nazaran Bozkurt’un merkezi sel ve taşkın riski taşıyan dağ önü taşkın ovası sayılıyor.
80 yıl evvel ovanın doğusundan akan Ezine Çayı, vakitle batıya kaydırıldı. Yaklaşık 400 metre genişliğindeki bantta yer değiştiren yatak 30 metrelik kanalla daraltılıp yerleşim alanından geçirildi.
Akarsu kagir (taş ya da tuğla) duvardan oluşan bir kanalla düzenlendi. Lakin rapora nazaran “kanalın projelendirilmesinin hangi asıllara dayalı olduğu belgisiz.”
Taşkın öncesi uydu imgelerinde, “Kanal güzergahı, kesiti ve derinliğinde düzensizlikler ile bakım ve tamiratında yetersizlikler” vardı.
61 yılın rekoru
61 yıllık müddette kaydedilen günlük yağış ölçüsü 72.7 milimetre iken, 10 Ağustos’taki ölçü 394,3 milimetreyi buldu.
Çok sayıda orman köyünün bulunduğu Bozkurt’ta yağış ağaç kesim mevsimine denk gelince kütükler suya karıştı. Köprü açıklıkları yetersiz olduğu için materyaller birikerek, daralma ve tıkanıklıklara yol açtı. Taş, toprak, ağaç modülleri ve tomruklar ile bina, kıyı ve köprülerden kopan kesimler da bir öteki neden oldu.
Kanal duvarları kagir ve hasarlı olduğundan kırılıp fonksiyon yitirdi.
Oysaki ıslah kanalı dereye komşu olan Ölçer Apartmanı’nın yerleştiği yerin aşınma ve oyulmaya karşı teminatıydı.
O da yıkılıverdi.
Hem dere yatağı hem imtiyazlı imar
Ölçer Apartmanı’nın bulunduğu dere yatağı 1982 yılında imara açıldı. Ayrık nizam iki katlı ve 0.70 emsal belirlendi. Uzman raporunda “Dere kıyısını açması planlama prensipleri bakımından uygun bulunmamıştır” deniliyor.
Bu kadarla kalmadı.
Bozkurt Revizyon İmar Planı ile yoğunluk ve kat artışı getirildi. Kat beşe, emsal 2’ye çıktı.
Müteahhit Mehmet Özkan, bu hududu geçerek, Düş Apartmanı’nı 10 kat, Ölçer’i sekiz kat inşa etti.
Emsali 2.5’tan 3.8’e yükseltti.
1009 metrekarelik alanda fazladan inşaat yaptı.
Bilirkişilerin dediği üzere imtiyazlı yoğunluk yaratıldı.
Özkan’a ilişkin olan dere yatağındaki üç bina, rapora nazaran, “aşınma ve oyulmaya yatkın alüvyon üzerine sığ temellendirilmişti.” Münasebetiyle selin tesiriyle binanın radye temeli (binanın inşa edileceği yüzeyin betonla kaplanması) altında oyulmalar oldu. Yavaş yavaş oyulan bina göçtü.
Özkan’ın kendisinin oturduğu Düş Apartmanı ise daha derin bir radye temele sahip olması, bodrum katlarının beton perdelerle çevrilmesi ve sel kendisine Ölçer’den sonra ulaşması sayesinde ayakta kaldı.
Taşkın riski ve binanın dere yatağında olması, dizaynda dikkate alınmadı.
Ortak sorumluluk
Rapora nazaran Batı Karadeniz Havzası İdare Planı’nda ilçe için risk ve tehlikelere karşı teklifler uygulamaya konamadı.
Ezine’de sel ve taşkın riskini denetlemek için yapılan ıslah kanalının kesiti, geometrisi ve duvarlarının sel ve taşkın suyu hidrodinamiği açısından yetersiz kaldı. Kanala bitişik yapı ile köprülerin projelendirilmesinde bölgede geçerli jeolojik, jeomorfolojik, hidrolik, jeomekanik riskler bütünleşik bir yaklaşımla değerlendirilmedi.
Raporda, kanalın imalinden sorumlu olanların, imar planını onaylayanların, imara muhalif bina yapan müteahhit ve buna göz yuman yönetimin, mühendislik ve yapı kontrol firmasının sorumluluğundan kelam edildi.
Kumdan çalan, hayattan çalmaz mı?
Ölçer Apartmanı, Türkiye’de plansız kentleşmenin ve imar rantının tipik bir örneğini oluşturuyor. Taşkın ihtimali bildiği halde dere kıyısı imara açılıyor. Ezine Çayı’nın yatağı daraltırken, kanal, duvarlar ve köprüler mümkün en makus senaryolar dikkate alınmadan inşa ediliyor. Müteaahhit imara karşıt bina dikerek, deniz kumu kullanıyor. Kendi oturduğu binanın temelini iki kat yer altında ve önü beton perdeli yaparken, Ölçer Apartmanı’nı savunmasız bırakıyor.
Sanmayın ki, çöken Ölçer Apartmanı’dır.
Asıl çöken…
Daha çok kar için doğayı yağmalayan, şehircilik kurallarını çiğneyen, bütün servetini insan hayatı üzerine bina eden “İnşaat ya Resulallah” sistemidir. Yaşanacakları öngördüğü halde inşaatın kumu ve demirinden çalanlar ile çalanlara yol verenler, insan hayatından çalmaz mı sandınız?
Altılı ittifakta dört senaryo
Cumhur İttifakı’nın Seçim Kanunu’nda değişiklik içeren teklifi altılı masa bileşenleri ile siyasi kulisleri hareketlendirdi.
İttifak üyesi partilerin milletvekili çıkarabilmesi için seçim etrafında oluşacak doğal barajları aşma kuralı getirilmesi ve artık oyların ittifak içinde periyoduna son verilmesi Saadet, Gelecek ve DEVA’nın önünü kesmek olarak yorumlandı.
Teklif yasalaşırsa bu partilerin milletvekili çıkaramayacağı ileri sürülüyor. Altılı masa ve Millet İttifakı’nın seçimde farklı metotlar deneyebileceği sav ediliyor.
İhtimaller şöyle:
1- DP ve DEVA partileri CHP’den, SP ve Gelecek ise Düzgün Parti listelerinden girebilir.
2- SP, Gelecek ve DEVA pusulada yer alır. Fakat genel liderleri hariç, kritik isimleri iki partiden aday gösterilir.
3- SP, Gelecek ve DEVA kurumsal olarak birleşip seçime girer.
4- Altılı ittifak üyeleri, bir vilayette hangi parti güçlüyse onun amblemi altında ve listesinden aday olur.
Üstün: Altılı masayı dağıtmak istiyorlar
Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk İşleri Lideri Ayhan Sefer Üstün, teklifin iki emeli olduğunu düşünüyor.
İlki, altılı masayı dağıtmak.
Üstün:
“Erdoğan, biraraya gelemeyeceğimizi düşünüyordu. Bu ittifak, toplumsal uzlaşmayı sağlayacak noktaya geldi. Erdoğan rahatsız oldu. Emeli ayrıştırmak, bölmek ve gerginlik oluşturmak. Bu vakte bu türlü gelmişti.”
İkinci gaye, AK Parti tabanına hitap eden alternatifleri yok etmek.
Üstün, şöyle devam ediyor:
“Bu mahalleden bir parti kurulabileceğini tahayyül edemiyordu. Gelecek Partisi çıktı. Engellemek için her şeyi yaptılar. Şiddete varacak kadar… İlerlemesine pürüz olamadılar. Artık milletvekili çıkarmasını engelleyerek, siyasi sahneden çekilmesini hedefliyorlar. Seçime girmenin binbir yolu varsa birini tıkamaya çalışıyorlar.”
“İstediğini alabilir mi?” diye sordum.
“Alamaz. İktidarı kaybettiklerini görüyorum. Geri döndüremezler” diyor.
İyi Parti, ‘Yüzde 3 olsun’ diyecek
İyi Parti Başkanlık Divanı, dün teklifine ait ne tavır alacağını görüştü. Uygun Parti, teklif TBMM’de geldiğinde şu teklifleri lisana getirecek:
– Baraj yüzde 3’e indirilsin.
– Cumhurbaşkanı seçim propagandası sürecinde hizmete tahsisli vasıtaları kullanmasın.
– D’hondt sistemi temsilde adalet sağlayacak formda uygulansın
Yalçın: Davutoğlu ‘İktidar olacağım’ diyordu. Niçin ürküyor?
Teklifin baraj sorunu olan MHP’nin TBMM’ye girmesini sağlamak için düşünüldüğü ileri sürülüyor. MHP’nin yeni sistemle küme bile kuramayabileceği argüman ediliyor.
İddiaları MHP Genel Lider Yardımcısı Semih Yalçın’a sordum.
Amaç SP, Gelecek ve DEVA’yı etkisiz kılmak mı?
Gelecek Partisi’nin önderi “İktidar olacağım” diyor. Niçin ürküyorlar? Niçin birden bu argümanlardan vazgeçip de meclise girip girmemekten, milletvekili çıkarıp çıkaramamaktan bahsediyoruz. Hodri meydan. Kanun herkes için geçerli. Bu türlü daha yeterli olmadı mı? Artık oylardan oburu istifade ediyordu. Bu demokrasiye uygun mu? Değil. Artık herkes kendi oyunu alacak. Herkesin uzunluğunun ölçüsünü göreceğiz.
Neden 2018’de bu formda düzenlenmedi?
“2018’de niçin yapmadınız?” derseniz hiç kimse yeni bir şey yapamaz. Birtakım eksiklikler olabilir. Biz demedik mi, 2023 yılına kadar sistemin eksiklikleri giderilecek diye. Eksiklik zuhur ettikçe giderilmesi gerekir. Cumhur İttifakı DEVA, Gelecek ve başka küçük partiler için bu kararı çıkarmıyor. Daha uygulanabilir, daha legal, daha demokratik bir sistem için yapıyor.
Altılı ittifak nasıl bir konum alır?
Altılı ittifak zati istikbali olmayan bir ittifaktı. İttifak edecekleri kanaatinde değilim.
Teklif TBMM’ye geldiğinde barajın yüzde 5’e düşürülebileceği söyleniyor.
Öyle bir şey duymadım. Bu cenahta o denli bir şey gündeme gelmedi.
Deniyor ki MHP ziyanlı çıkabilir.
Çıkmaz efendim. Biz 2018’in oylarına bakıp düşünmüyoruz. Öngörümüz oylarımızın artacağı tarafında.
MHP’nin seçime AK Parti listelerinden girmek üzere bir kanısı var mı?
Ağzıma bile almam. Bizim seçmen üç hilali görecek kardeşim.
