Avrupa Birliği’nin AB doğal gaz gereksiniminin yüzde 40’ını karşılayan Rusya’ya bağımlılığı azaltmak ve boru çizgilerinden Avcılar Escort Bayan gaz akışının kesilmesi ihtimaline karşılık Brüksel’in tedarik çeşitlendirme gayretlerinde Asya Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da bulunan üretici ülkeler gündeme geliyor
Cezayir ve Libya ön planda
Avrupa’nın boru çizgisine alternatif olarak kullandığı sıvılaştırılmış doğalgaz LNG tedarikinde Katar Avcılar Escort ve ABD listede üst sırada bulunurken Avrupa kıtası ile direkt doğalgaz sınırı bulunan Kuzey Afrika’da Cezayir ve Libya avantajlı ülkeler pozisyonunda bulunuyor
Cezayir Nijerya doğal gazının Nijer üzerinden Avrupa’ya taşınması Escort Avcılar tartışmalarında Rus gazını büsbütün ikame etme imkanına erişemese de AB’nin Moskova’ya bağımlılığını azaltabilecek potansiyeli bulunan en değerli alternatiflerden biri olarak bedellendiriliyor
Doğalgazın en büyük ihracatçısı: Avrupa
Avrupa gaz ithalatının yaklaşık yüzde 40’ı Rusya’dan sağlanıyor Finlandiya Almanya Polonya Slovakya ve Bulgaristan üzere ülkelerde bu oran yüzde 60’ların üstüne çıkıyor Çekya ise büsbütün Rus gazına bağımlı bulunuyor Avrupa global ölçekte ise doğalgazın en büyük ihracatçıları ortasında yer alıyor
Boru çizgisi projesi gündemde
Doğalgaz arz tartışmaları Avrupa da devam ederken geçen hafta Cezayir Güç ve Maden Bakanı Muhammed Arkab ile Nijerya Petrol Kaynaklarından Sorumlu Devlet Bakanı Timipre Sylva telekonferans prosedürüyle görüşmüş Nijerya doğal gazının Nijer ve Cezayir üzerinden Avrupa’ya taşınmasını sağlayacak boru çizgisi projesi konuşulmuştu
2,3 trilyon metreküp kanıtlanmış doğal gaz rezervi
Rusya Ukrayna tansiyonunda muhtemel Rusya yaptırımlarının Avrupa’nın doğalgaz tedarikini riske sokacağı düşünülürken Avrupa ile doğalgaz boru sınırları ilişkileri bulunan Cezayir’in tedarik için alternatif rotaların en uygunlarından biri olması gözleri bu ülkeye çevirdi
2 3 trilyon metreküp kanıtlanmış doğal gaz rezervine sahip Cezayir’den doğal gazın Avrupa ya taşınmasının deniz altı boru çizgileri yardımıyla sağlanabilmesi spot LNG üzere nispeten değerli seçeneklere nazaran avantajlı durumda bulunuyor
Türkiye de Cezayir’den gaz alıyor
Cezayir İtalya Portekiz ve İspanya’ya boru çizgileriyle Türkiye ve Yunanistan’a ise düşük ölçülerde sıvılaştırılmış gaz ihracatı yapıyor
Buna karşın Cezayir’in yıllık 500 milyar metreküp civarında gaz tüketen ithalata bağımlı AB için büyük ölçekte gaz taşıyacak altyapıdan mahrum olması ülkenin yeni altyapı çalışmaları yapmasını gerektiriyor
Kapasitesi Nord Stream I’den az
Afrika kıtasından doğalgaz boru çizgileriyle Avrupa ya taşınan gaz ölçüsünün 2021 yılında 50 milyar metreküpe ulaştığı hesaplanırken bu ölçü Avrupa’ya giden Rus boru çizgilerinden yalnızca biri olan Nord Stream I’in kapasitesinin altında bulunuyor
Afrika’nın doğalgaz lideri
Cezayir geçen yıl 100 milyar metreküpe yakın üretimle tarihi rekor kırmıştı Ülke 2020’de 81 5 milyar metreküp doğalgaz üretimiyle Afrika’da önder pozisyonda bulunuyor Bunu 58 5 milyar metreküp üretimle Mısır 49 4 milyar metreküple Nijerya 13 3 milyar metreküple Libya takip ediyor
Afrika nın öbür ülkelerindeki üretim ise tıpkı periyotta 28 6 milyar metreküp düzeyinde gerçekleşti
Ülkenin Hassi R’Mel doğalgaz alanından çıkarılan gaz Fas üzerinden İspanya’ya ulaştırılıyor Cezayir Fas İspanya Portekiz topraklarından geçen sınır Magrep Avrupa Gaz Çizgisi olarak biliniyor
Diplomatik krizin kapattığı sınır: Magrep-Avrupa Gaz Hattı
Bechtel ve Saipem tarafından inşa edilen çizgi 1620 kilometre uzunluğa sahip ve beş kısımdan oluşuyor Birinci etapta 8 6 milyar metreküp yıllık gaz taşınması amaçlanan hatta talep doğrultusunda 12 milyar metreküp yıllık taşınma kapasitesi için genişletme çalışması yapılmıştı Bu çizgiden Avrupa’ya 2020’de 3 67 milyar metreküp gaz taşınmıştı 2021 yılında ise Avrupa ya taşınan gaz ölçüsü 6 milyar metreküpe yaklaşmıştı
Ancak Magrep Avrupa Gaz Sınırı 31 Ekim 2021’den bu yana Fas ve Cezayir’in diplomatik bağlarının bozulmasından ötürü kapalı durumda bulunuyor Cezayir sınırın 25 yıllık işletme kontratını yenilemeyeceğini duyurmuştu
Resmi açılışı 2011’de yapılan Cezayir ve İspanya ortasındaki deniz altı doğalgaz çizgisi Medgaz da Hassi R’Mel alanından başlıyor ve Beni Saf Limanı’ndan yer altına inerek İspanya’ya ulaşıyor Sınırın karadaki kısmı 547 kilometre deniz altındaki kısmı ise 210 kilometre uzunluğunda bulunuyor Yıllık 10 milyar metreküp doğalgaz taşıma kapasitesine sahip çizgiden 2020’de 5 39 milyar metreküp gaz taşınırken bu ölçünün 2021’de 8 milyar metreküpü aştığı varsayım ediliyor
Tunus üzerinden Sicilya’ya oradan da İtalya’ya ulaşan Trans Akdeniz Doğal Gaz Sınırı da tekrar Hassi R’mel doğal gaz alanından başlıyor Sınır yıllık 33 milyar metreküp taşıma kapasitesine sahip 2020’de bu çizgiden Avrupa’ya 11 44 milyar metreküp doğal gaz iletilirken 2021’de ise ithalat neredeyse iki katına çıktı
Cezayir’de toplam nominal sıvılaştırma kapasitesi 33 milyar metreküpe yakın 4 LNG tesisi yer alıyor
Avrupa alternatif her seçeneğe açık
Akdeniz Ülkeleri Güç Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Yöneticisi Sohbet Karbuz Avrupa’nın Rus gazını ikame etmek için her türlü alternatifi değerlendirdiğini söyledi
Kuzey Afrika’dan ek doğal gaz Amerika ve Katar’dan LNG Azerbaycan’dan da doğal gaz alma konusunda Avrupa da görüşlerin olduğunu belirten Karbuz Avrupa’nın kendi konutunda de üretimi artırmama konusundaki inadı devam ediyor Gröningen alanındaki artış bir istisna olarak kalacak Avrupa’nın elinde iki koz daha var lakin bu kısa periyodik bir deva değil Birisi doğal gaza olan talebi düşürmek İkincisi biyogaz bio metan ve hidrojen gazının toplam gaz üretim ve tüketimindeki hissesini artırmak diye konuştu
Nijerya gazının Hassi R’Mel gaz alanına getirilip Avrupa’ya iletilmesi konusunun yıllardır tartışıldığını lisana getiren Karbuz bilhassa sınırın beklenen rotası üzerinde bulunan birtakım bölgelerde daha evvel Fransa’nın gerçekleştirmiş olduğu nükleer denemelerin neden olabileceği sıhhat tehlikelerinin de içinde bulunduğu birçok sebepten ötürü projenin hayata geçmesinin çok güç olduğunu tabir etti
Karbuz Cezayir’in atıl durumda bulunan değerli bir LNG kapasitesi bulunduğunu lakin ülkenin önceliğinin İspanya’ya yükümlülüklerini yerine getirmek olduğuna dikkati çekerek Cezayir Libya ve Mısır’ın Afrika’dan AB’ye gaz iletilmesinde ana kaynaklar olduğunu aktardı
Bu kaynakların Avrupa’nın artan güç gereksinimi göz önüne alındığında fiyatı ne olursa olsun ölçü açısından geride kaldığını söyleyen Karbuz Afrika doğal gazının Avrupa için en azından kısa vadede tek başına kâfi olamayacağını lakin tedarik çeşitlendirmesinin kısmi bir modülü olarak değerlendirilebileceğini kaydetti
