Haziran 2011 seçimleri, cumhuriyet tarihinde bir eşiğin aşılması manasına geliyordu. Birinci kere, tek başına iktidar olan bir parti, girdiği 3’üncü seçimde de birinci olmakla kalmıyor, bir de 3 seçimde oyunu yükseltme başarısı gösteriyordu. Bu haliyle 2011 seçimleri AKP’ye o vakte kadar oy vermemiş muhalif kitlelerin zihninde değerli bir kırılmaya neden oldu. Bu kitleler 2011 seçimleriyle birlikte AKP’nin ardında duran seçmen takviyesinin bir sınıfı, bir zümreyi, bir kesiti ya da bir kimliği tanım ettiğini farkına vardılar. AKP seçmeni ferdî telaşlarla bir ortaya gelmiş bir topluluk değil, siyasi tarihimizin Demokrat Parti’den, Adalet Partisi’nden, Ulusal Nizam Partisi’ne kadar açılan sağ geleneğinin kitle tabanını oluşturuyordu. AKP, 1970’li yıllarda görülen milliyetçi cephe hükümetlerinde deneyimlediğimiz bir sağ koalisyondu ve bu koalisyonun ayakta kalabilmesi için bir mite dönüşmüş büyük bir liderliğe gereksinim duyuyordu. O başkanın vazifesi de sağ siyasette rastgele bir gediğin açılmasına müsaade etmemek, muhalefet cephesindeki yarılmalardan faydalanmak olacaktı. O denli de oldu. Erdoğan’ın siyasi mesleğinde hiç sekmeden takip ettiği çizgi, sağda birlik oldu. Karşı mahalleden de oyuncu transfer etmeyi yeri geldiğinde tercih etti. Geleneğini devraldığı Ulusal Görüş çizgisi ise marjinal oy oranlarına hapsoldu. Bu haliyle 2002’den 2016’ya dek, yüzde 5’in üzerindeki oy oranıyla bu çizgiyi bozan tek parti MHP’ydi. 2016’dan sonra ise YETERLİ Parti oldu. Daha sonra Deva ve Gelecek Partileri sağda birlik algısını dağıtan performanslar gösterdi. Artık karşımızda nizam tesis edebilecek kudrette iki blok var; Cumhur ve Millet İttifakı…
Bunca kudretiyle memleketin siyasi birikimi 2022 yılında karşımızda böylelikle duruyor. Geçim meşakkati gündemi domine ettiği için de iki siyaseti baş patlattığı temel husus iktisat. İktidar bloğu bu fevkalâde buhrandan siyasi olarak kurtulmanın peşinde. Muhalefet bloğu bu buhranı teşhir etme, bu esnada çok modüllü bir bütün halini muhafazaya çalışmakta.
Halkın yoksulluğunu teşhir etmek manalı mı?
Önümüzdeki seçimlerin sonuçlarını belirleyecek temel gündem iktisat olmasına karşın halkın yaşadığı telaşların kıymetli bir kısmı siyaset arenasında karşılık bulmuyor. Geniş fakir bölümler, kamu vicdanına yara açan açlık, yoksulluk görünümleriyle karşı karşıya. En düşük gelirli kitleler besininin kalitesini değil ölçüsünü azaltmaya başladı. Tablo dehşetli. Siyaset de bu tabloyu kendi üslubuna uygun biçimde resmetmeye çalışıyor. İktidar büyük ölçüde görmezden geliyor, toplumun karşısına bu hususun dışında ayrıca problemler koyuyor. Muhalefet ise halkın her gün yaşadığı bu yoksulluğu yeniden halka teşhir etmek için gereğinden fazla emek harcıyor. Bir taraf “Avrupa’da akaryakıt daha pahalı” diyerek halkı manipüle etmeye çalışıyor, öbür taraf “benzin, mazot 20 TL, çabucak seçim” diyor. Kesinlikle partilerin iktisat kurmayları ayrıntılı programlar hazırlıyorlar lakin partilerin önde gelen isimleri bu programların bağlantısını hayata geçirmiyor. Dışarıdan görünen görüntü bu.
Tüm bu vasat içinde gündelik krizler sistemimizi sallarken, tüm gündem iktisat olmasına karşın ekonomik manada da bir çok sorunu konuşmaya vakit kalmıyor. Konuşmak için önümüze koyduğumuz hususlar da ya üzerine konuşmaya bile değmeyecek kıymette ya da çözülmesi son derece kolay sıkıntılar. Kar felaketi karşısında TEM’in hangi yönetimin yetki alanında kaldığını tartışarak oyalanıyoruz lakin İstanbul’un altyapı sıkıntısını konuşamıyoruz. “Finlandiya, İsveç, Norveç üzere aylarca kar altında kalan ülkeler bu sorunu nasıl aşıyor” diye tartışamıyoruz. “Kar felaketi dediğin 10 yılda bir gelir, o da 1 haftada geçer gider” denebilir. Birkaç yıl içinde ulusal güvenliğimizi tehdit edecek bir felaket olan Marmara Depremi’ne giderek yaklaşıyoruz. Onu da konuşamıyoruz. Bunların neden konuşulmadığı anlaşılabilir. Bunlar, birkaç saatte tahlile kavuşmayacak, uzun vadeli hususlar. Bu yüzden gündelik krizler masada, yapısal sıkıntılar rafta duruyor. Ne büyük çürüme…
Gecekondular, kooperatifler, konut kredileri…
Marmara Depremi’ni, iklim krizini, İstanbul’un altpayı problemini, Ankara’nın doğusunun hala sanayileşememiş olmasını, eğitim sistemimizi, sıhhat sistemimizi gereğince tartışamıyoruz. Pekala fakat hiç değilse konut fiyatlarını konuşmasak mı?
Toplumumuzun giderek şiddetlenen bir konut sorunu yok mu? Konut sahibi olma hayali kuran kaldı mı? Bu kadar kiracıyla 20 sene sonra nasıl bir emeklilik sistemi kurmaya çalışacağız? Emeklilerin birçoklarının kiracı olduğu, emekli maaşlarının açlık sonu altında olduğu bir ülkede yaşanacak toplumsal krizleri nasıl atlatacağız? Merkez Bankası’nın aralık ayı bilgilerine nazaran Türkiye çapında konut fiyatları yüzde 66,6 oranında arttı. Tıpkı bilgilere nazaran İstanbul’da 1 metrekare konutun bedeli birinci defa 10 bin TL’nin üzerine çıkarak 10 bin 93 TL olarak hesaplandı. Yani İstanbul’da 100 metrekare bir mesken sahibi olmanın ortalama bedeli milyon TL’yi geçti.
Kiralar ise ateş kıymeti. Bu probleme ait adım atılmazsa, bugün konut alamayan fiyatlı kısımlar yarın üç kuruşluk maaşlarıyla hem kiracı hem emekli olacaklar. Bu halleriyle bir de özelleşen sıhhat sisteminden faydalanmaya çalışacaklar. Geçmişte bu sıkıntıları köyle kurduğumuz bağ ile çözüyorduk. Bir orta kente göçüp gecekondular diktik. Daha sonraki yıllarda kooperatifler, emekli ikramiyeleri bir biçimde bizleri mesken almaya yaklaştırıyordu. 2000’lerde konut kredileri patladı. 2010’lu yılların sonuna kadar konutumuzu banka kredisiyle aldık. Pekala ya artık? Nasıl çözeceğiz konut problemimizi? Bu faizlerle, ateş kıymeti olan konut fiyatlarıyla? Epey gündelik krizin ortasında bu devasa sorunu konuşmaya vaktimiz var mı?
