İstanbul Barosu Başkanlığı, 5 Nisan Avukatlar Günü münasebetiyle yazılı bir açıklama yaptı. Türkiye’de yargı alanındaki sorunlara dikkat çekilen açıklamada, şu değerlendirmelere yer verildi:
‘Kriz giderek otoriterleşen 17 Nisan Rejimi’nin uzantısıdır’
Avukatlar Günü’nü ülkemizde bir ‘yargı krizi’ ile karşılıyoruz. Bu ülkenin adliyelerinde yaşanan hukuka tersliklerin bizi götürdüğü kriz ortamı, giderek otoriterleşen 17 Nisan Rejimi’nin uzantısıdır. 2009, 2015 ve 2019 ‘da üç defa ‘Yargı Islahatı Strateji Belgeleri’ hazırlayıp, bu dokümanlara koşut olarak çıkarılan paketlerin bizi hukuk devletine yanlışsız yönlendireceği umutları verilirken, geldiğimiz nokta tamamen derinleşen bir buhranı söz etti. Keza, 2014 ve 2021 ‘İnsan Hakları Aksiyon Planları’ da birebir umutların serpildiği, lakin ümitsizliklerin ırak olamadığı bir Türkiye yarattı.
‘Sulh ceza mahkemelerinin otomatik tutuklama kurumu olması önlenemedi’
Türkiye, reddedilemeyecek retoriklerin yazılı dokümanlarda kullanıldığı bir yargı ıslahatını yapamadığı üzere, sözcüklerin hoşluğunu uygulamasında inatla sağlamadı. Bu kadar çok evrak yayınlandı; ancak sulh ceza mahkemelerinin otomatik tutuklama kuruluşu olması önlenemedi. Bu kadar çok evrak adliyelerde havalarda uçuştu; lakin Yargıçlar Savcılar Şurası’nın seçimindeki yordam değişmediği üzere Adalet Bakanı ve yardımcısı orada kalmaya devam etti. Bu kadar çok doküman ile göz boyandı; fakat Anayasa Mahkemesi’ne üye seçiminde anlayış değişmedi. Doküman yayınlanıp umutlar yeşertildikçe, ümitsizlik büyüdü.
‘İktidarın yargı bağımsızlığına dair iradesinin olmadığı açığa çıkmıştır’
Belge yayınlanıp umutlar yeşertildikçe, ümitsizlik büyüdü. Bu tabloyu uzatmak, öbür somut örneklerle çoğaltmak muhtemeldir. Yaşadıklarımızdan öğrendiklerimizin en kısa sözü, siyasi iktidarın yargının bağımsız kılınmasına dair bir iradesinin olmadığının; artık bütün çıplaklığı ile açığa çıkmış olmasıdır. Aslında geldiğimiz noktanın bir öbür kısa özetini evvelki hafta Anayasa Mahkemesi Lideri ilan etti: Bu ülkede Anayasa Mahkemesi’ne yapılan ferdi müracaatların yüzde 77’si ‘adil yargılanma hakkının ihlali’ savını taşımakta, mahkeme tarafından da bu müracaatların yüzde 72’si ihlal kararı ile sonuçlandırılmaktadır.
‘Liyakatın yerini sadakate terk ettiği ortamların doğal sonuçlarını yaşıyoruz’
Liyakatin yerini sadakate terk ettiği ortamların doğal sonuçlarını yaşıyoruz. Lakin daha değerlisi, sadakat aranan ortamlara yanlışsız şuurlu bir yürüyüşün yapılmakta olmasıdır. Bile isteye geliştirilen bu süreç, yürütmenin yargıyı baskı altına aldığı, yargının bu bakışla araçsallaştırıldığı, giderek siyasal stratejilerin uygulanmasındaki bir kuvvete dönüştüğü etaptır. O nedenledir ki bu ülkenin İçişleri Bakanı, polisine uyuşturucu satıcısının vurulması gerektiğini söyleyip, cürmü kendisine yükleyebilmektedir. Ya da mahkemece yıkım kararı verilmeden yapıların çabucak yıkılması gerektiğini anlatarak, ‘hukuk geriden gelsin’ diyebilmektedir. O nedenledir ki Anayasa’nın 138. hususuna karşın, devam eden davalarda yargılanan sanıkların tahliye olup olmayacaklarına siyasetçiler karar verebilmekte; hatta bu istikametteki beyanlara karşın, tahliye kararı verilirse, yargıcın ‘vatan hainliğinden’ kelam edilebilmektedir. O nedenledir ki ABD Liderinin ricası ile bir rahip, Alman Şansölyesi’nin ricası ile bir gazeteci ‘candaki beden’ değerine havalimanlarına kadar tahliye edilebilmektedir.
‘Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığından kelam etmek mümkün değildir’
Yaşadıklarımızın bize öğrettiği en temel gerçeklik; bu anayasasız rejim sürdükçe, hepsi birer birer yitirilen demokratik, laik, toplumsal, hukuk devleti prensiplerinin yitiminden kaynaklanan nedenlerle totaliter bir rejime gerçek sürükleneceğimizdir. Burada bir hukuk devleti savı öne sürmek de o iddiayı hak etmek de muhtemel değildir. Burada bir yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığından kelam etmek de bu sözcüklere içtenlik yüklemek de mümkün değildir.
‘Hukuk devleti olamazsak, bu mesleği yapamayacağımızı biliyoruz’
Yargının kurucu ögesi olan savunmanın temsilcileri olarak, yaşanan hukuksuzluklardan hissemize düşeni alırken gösterdiğimiz direnç bu nedenledir. Bu nedenle, her şeye, her aksiliğe, yaşadıklarımıza, bildiklerimize, gördüklerimize karşın mesleğimizi inançla yapmaya devam ediyoruz. Hukuk ararken duruşma salonlarından çıkarılıyor, soruşturmalarla tehdit edilip, Adalet Bakanlığının çalakalem olurlarıyla yargılanabiliyoruz.
Planlı bir itibarsızlaştırmanın modülü olsak da itiraz mesleği olmanın direnciyle karşılık verebiliyoruz. Vuruluyoruz, darp ediliyoruz, ölüyoruz fakat vazgeçmiyoruz yolumuzdan. Vazgeçmeyeceğiz. Biliyoruz ki direnenler kazanacaktır. Biz kazanacağız ve bu ülke hukuk devleti olacak.”
Öte yandan, İstanbul Barosu yayınladıkları görüntü ile tüm avukatların avukatlar gününü kutladı.
