Son devirde yaşanan kiralık konut ezası fırsatçılığı beraberinde getirirken, mesken sahipleri eski kiracılarına “ya fiyatı artır ya da konuttan çık” baskısı yapıyor. Yüksek kira baskısıyla karşılaşan kiracılar tüketici dernekleri, CİMER, Maliye, Ticaret Bakanlığı’na şikayet yağdırdı, bir yandan da mahkemenin yolunu tuttu.
Bakan Muş: Kimse konut kirasında fahiş artış yapamaz
Ticaret Bakanı Mehmet Muş da kira artışları konusuna dair bir açıklama yaptı kararı hatırlattı.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, İstanbul’da da yüzde 200’ü geçen kira artışlarını değerlendirirken, “Üretici, tedarikçi, perakende işletmelerce bir mal yahut hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamaz. Piyasada darlık yaratıcı, piyasa istikrarını, özgür rekabeti bozucu, tüketicinin malları ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacağı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Kanunu, kira mukaveleleri ve fiyatlarının belirlenmesi de Türk Borçlar Kanunu ile karar altına alınmıştır” dedi.
Sabah gazetesinde yer alan haberde mesken kiralarında artış ve fırsatçı mesken sahiplerine karşı yapılacak düzenlemelere ait bilgilere yer verildi.
Fahiş artışa ‘tavan’ talebi
TÜFE üzerinde artış ve kira parasında ek artırım isteyen konut sahiplerine yönelik şikayetler tüketici hakem heyetlerini, kesim temsilcileri, ilgili kurumları harekete geçirdi. Kiracıya verilen yasal haklar uygulanmadığı durumlarda Tüketici Hakem Heyeti’ne, taraflar ortasında uyuşmazlıklarda mahkemeye dava başvurusu yapılabilir.
Turhan Çakar
Şikayette bulunmanız gereken merciler
Tüketici Hakları Derneği Lideri Turhan Çakar, kirasını nizamlı ödeyen, enflasyon oranında artıran kiracıların mukavele sürecinden evvel konuttan çıkarılmasının yasal olarak mümkün olmadığını belirterek, “Ev sahiplerinin bunun tersine talepleri olması durumunda kira ölçüsüne nazaran vilayet ve ilçelerdeki tüketici hakem heyetlerine, Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması Genel Müdürlüğü, Maliye, CİMER’e şikâyette bulunmalılar. Kira mukavelesine ödeyecekleri bedeli, süreyi kesinlikle yazmalılar” dedi.
Sektör temsilcileri de kirada fırsatçılığın son bulması için süreksiz olarak artırım sınırlaması, tavan getirilmesini önerdi. Ayrıyeten, 5 yılı dolan kiracılardan rayiç bedel isteme mühletinin 8 yıla çıkarılması da talepler ortasında yer alıyor.
Ev kirasında mukavele sona erdirilemez
Kiracı ve kiralayan ortasındaki muahede, kiracının hakları da Borçlar Kanunu’na nazaran belirleniyor. Kanuna nazaran, Kira kontratlarında kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine rastgele bir değişiklik yapılamıyor. Konut ya da işyeri kiralarında kiracı, kontrat müddetinin bitiminden en az 15 gün evvel bildirimde bulanmazsa kontrat motamot devam eder. Yenilenmeyen kontratlar tıpkı formda 1 yıl müddetle daha geçerli olur. Bu durumda mal sahibi, kontrat müddetinin bitimine dayanarak mukaveleyi sona erdiremez.
Sektör temsilcileri, “Çocuğum evlenir, kendim taşınacağım” gerekçesiyle konutun boşaltılmasını isteyen mesken sahiplerinden noterden yazı istenmesi ihtarında bulunuyor. Kiracılar, bu şartla çıkarıp 2 ay sonra kiraya veren konut sahiplerinden 1 yıllık kira kadar tazminat, taşınma masrafı alabilir.
Borçlar kanunu ne diyor?
Sözleşmede belirlenen şartların (yıllık ortalama TÜFE oranı) üzerinde fahiş kira artışı yapılamaz. Borçlar Kanunu’nun 344’üncü hususuna nazaran; “Tarafların yenilenen kira periyotlarında uygulanacak kira bedeline ait muahedeleri, bir evvelki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara nazaran değişim oranını geçmemek şartıyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun periyodik kira kontratlarında de uygulanır. Taraflarca bu bahiste bir muahede yapılmamışsa, kira bedeli, bir evvelki kira yılının TÜFE’deki 12i aylık ortalamalara nazaran değişim oranını geçmemek şartıyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete nazaran belirlenir.”
