16 Nisan 2017’de yapılan anayasa referandumunun üzerinden beş yıl geçti. Türkiye, son beş yıldır Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle yönetiliyor. Siyaset bilimci Dr. Onur Alp Yılmaz’ın yaptığı araştırma, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte Türkiye’deki servet sahiplerinin sayısının ve mevduatlarının büyük oranda arttığını, buna karşılık açlık yahut yoksulluk sonu altında yaşayan yurttaşların sayısının da yükseldiğini ortaya koydu.
‘Yurt içinde yaşayan milyonerlerin toplam serveti 3 trilyon 431 milyona yükseldi’
Yılmaz’ın araştırmasına nazaran; yurt dışında ve yurt içinde yaşayan milyoner sayısı, son beş yılda yüzde 268 oranında artarak 138 bin 980 kişinden 511 bin 685’e yükseldi. Yurt içinde yaşayan milyonerlerin toplam servetleri, yüzde 262 oranında yükseliş göstererek 385 milyar 621 milyon liradan 3 trilyon 431 milyona ulaştı. Yurt dışında yaşayan Türk milyonerlerin toplam mevduatları ise 74 milyar 358 milyondan 211 milyar 667 milyona ulaşarak yüzde 184 oranında arttı.
‘2022 yılında açlık yahut yoksulluk hududunda yaşayan yurttaş sayısı 76,5 milyona ulaştı’
Yılmaz’ın araştırmasına nazaran; bu süreçte açlık yahut yoksulluk hududu altında yaşayan yurttaşların sayısında da büyük oranda artış yaşandı. Buna nazaran; 2017 yılında 64 milyon yurttaş açlık yahut yoksulluk sonunun altında yaşarken bu sayı 2022 yılında 76,5 milyona yükselerek yüzde 19 oranında artış gösterdi. Yılmaz’ın araştırmasına nazaran ayrıyeten, enflasyon yüzde 11,92’den yüzde 61,14’e ulaşarak yüzde 49,22 oranında arttı. Açlık sonu, bin 608 liradan 4 bin 928 liraya yükseldi. Açlık sonu ile taban fiyat ortasındaki makas ise artı 204 liradan eksi 678 liraya düştü.
‘İktidar servet transferiyle toplumun geniş bölümlerini fakirleştirip açlık ya da yoksulluk sonu altına itiyor’
Dr. Onur Alp Yılmaz, araştırmasının ayrıntılarını ANKA Haber Ajansı’na anlattı. Servet sahiplerinin mevduat hesaplarındaki artışı dövizin yükselişi ile paralele olarak pahalandıran Yılmaz, “Döviz yükselmesinin de kasıtlı bir şey olup olmadığı tartışması var kamuoyunda. Bunun içinde kıymetli bir bilgi sunuyor bu sayı. 138 bin 980’den 511 bin 685’e çıkması, yüzde 268’lik bir artış göstermesi, iktidarın yapmaya çalıştığı bir şeyi de gösteriyor. Bir servet transferi yapıyor aslında bu vasıtayla. Hasebiyle bu transferle toplumun geniş kesitlerini fakirleştirip açlık ya da yoksulluk sonu altına itiyor” dedi.
‘İktidar demokrasiyi ayakta tutan orta sınıfı kaldırmaya çalışıyor’
İktidarın iktisat siyasetlerinin orta sınıfı eritmeye yönelik olduğunu savunan Yılmaz, şöyle devam etti:
“Başka bir tabirle ise demokrasiyi ayakta tutan sınıf olan orta sınıfı da kaldırmaya çalışıyor. Demokrasiyi orta sınıfın ayakta tutmasının sebebi aslında, Marksçı bir şey de söylemek gerekirse orta sınıfın zincirlerinden öteki kaybedecek bir şeylerinin olmasıdır. Taban bir mülkiyeti, bir konutu, bir arabası vardır; hasebiyle kaybedecek bir şeyi vardır ve bu yüzden de keyfi rejimlerden kaçınmaya çalışır. Bunu ortadan kaldırıp, toplumun ekseriyetini fakirleştirip, bu fakir bölümlerle kayırarak zenginleştirdiği kümeler ortasında bir çıkar birlikteliği yaratır. Seçim periyotlarında zenginlerden aldığı fonlar vasıtasıyla, bu fonları fakir kısımlara dağıtarak bunu gerçekleştirir. İnsanların esasen kendi hakkı olan gelirleri bu insanlara bir bahşediliş üzere vererek, bu noktada istediği çıkar birlikteliği ortaya koyarak iktidarının sürekliliğini sağlamaya çalışıyor.”
Araştırmasındaki temel tezin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile devletin işçi sınıflara olan tahakkümünün artması olduğunu belirten Yılmaz, “Temel olarak benim argümanım ve bunu yapma sebebim bu, zira başkanlık rejimiyle birlikte Türkiye’de devletin tam bir tahakküm aracına dönüşmesi oldu. Natürel ki devlet dediğimiz şey işçi kümelerin üzerinde bir tahakküm aracıdır. Bugün Türkiye’nin yüzde 67’si fiyatlı emek toplumuna dönüşmüş durumda, yani bir işverenden maaş alan durumunda” diye konuştu.
17 Nisan referandumu öncesi fevkalâde hal devrinde (OHAL) yaşananları da anımsatan Yılmaz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“OHAL devam ederken, yavaş yavaş sermaye kümeleri söylenmeye başlamışken şimdi daha başkanlık referandumu geçmemişti; Erdoğan, patronlarla yaptığı toplantıda ‘Neden şikayet ediyorsunuz, bakın hiç hareket olmuyor, olduğu anda da bastırıyoruz’ üzere bir açıklama yapmıştı. Hasebiyle devletin temel misyonlarından biri olan toplumsal adaleti tasfiye ederek bunu yalnızca iktidarının sürekliliğini sağlamak için bir çıkar münasebetine dönüştürme noktasına geldi iktidar partisi ve bugün devlet denen yapı tam olarak işçiler üzerinde bir tahakküm aracına, bunun yanında da bilhassa kayırmacı bir iktisadi sistemle ya da literatürdeki ismiyle ahbap-çavuş kapitalizmiyle işçi kümeler negatif olarak kayrılırken patronlar ve sermaye kümeleri müspet olarak kayrılmaya başlandı.”
‘Bugün 76,5 milyon açlık yahut yoksulluk sonunun altında yaşıyor’
İktidarın 2022 yılı için belirlediği taban fiyatın alım gücüne ait bilgileri geçmişle karşılaştıran Yılmaz, “Asgari fiyat artırımı geldi, hoş. 2017’de taban fiyat bin 404 lira, şu an 4 bin 250 lira. Yani yüzde 202’lik bir artış var. Lakin şöyle bir durum var; açlık ve yoksulluk Türkiye’de çok fazla artmış. 2017’de 64 milyon insan açlık yahut yoksulluk hududunun altında yaşarken bugün 76,5 milyon; yani yüzde 19 artmış. Ayrıyeten toplumun yüzde 90’ı temel gereksinimlerini zar güç karşılayan ya da karşılayamayan bir noktada. Bu çok önemli bir artış. Siz istediğiniz kadar minimum fiyata artırım yapın, bunun bir karşılığı yok. Zira siz piyasadaki arz ve talep istikrarını sağlayamazsınız bu halde. Çok kısa bir müddet içinde fiyatlar artış gösterir, alım gücü düşer” diye konuştu.
‘Seçim iktisadı vasıtasıyla arpalık üzere topluma dağıtarak süreksiz rahatlamalarla hepimizin fakirleşmesine yol açıyorlar’
Yılmaz, minimum fiyat düzeyinin seçim iktisadı perspektifinden kaynaklı bir alakayla yükselmesinin sakıncalarına dikkat çekerek, “Eğer ki bu işin yükünü, vergi yükünü ya da gelirdeki yükü patronun üstüne yıkmadıkça; emekçinin, işçinin üzerine yıktıkça fakir bölümlerin hayatlarının üzerinde olumlu hiçbir değişim olması kelam konusu değil. Bunları seçim iktisadı vasıtasıyla arpalık üzere topluma dağıtarak, bir formda süreksiz rahatlamalarla çok daha fakir bir yere gerçek itiyorlar. Hepimizin fakirleşmesinin altında yatan sebeplerden birisi” dedi.
Türkiye’deki milyonerlerin 200 milyar dolara yakın mevduatlarını yurt dışına taşıdıkları savlarını da pahalandıran Yılmaz, “Biz burada kayıt dışını konuşsak çok daha diğer bir tablodan bahsediyor oluruz. Burada bu sayıların içinde kayıt dışı yok. BBDK’nın resmi sayıları. Görece orta yaş gurubunda olan ve düzgün makus bugüne kadar para kazanmış insanların kendilerine yurt dışında yeni hayat kurmak için götürdükleri mevduatlar olma ihtimali yüksek. Bunun yanında yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın mevduatları olabilir” diye konuştu.
‘Türkiye’de zenginler artıyor fakat zenginlik azalıyor’
Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte milyoner sayısı ve servetlerindeki yüksek artışları ise şöyle kıymetlendirdi:
“Bugün tek kişinin aslında her şeye karar vermesi, servet transferi, bilhassa neoliberal devirde, 1980 sonrasında iktidarların yapmaya çalıştığı bir şey lakin bunu yapmalarının önünde kurumsal mahzurlar vardı. Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte bu kurumsal kısıtlar büsbütün ortandan kalktı. Bir ‘nas’ telaffuzuyla, İslami bir referansla, bilhassa faiz indirme siyasetiyle yani iktisat biliminin gereklerini yapmaktansa dini telaffuzlarla ortaya çıkarak tek kişi geceden sabaha Merkez Bankası Başkanı’nı şayet ki istediği kararları almazsa değiştirecek bir noktaya geliyor. Kurumsallık büsbütün ortadan kalktığı için bunu frenleyen bir şey yok. Münasebetiyle servet transferini sağlayacak kararlar tek kişi tarafından rahatlıkla alınabiliyor. Türkiye’de zenginler artıyor lakin zenginlik azalıyor toplumun genelinde. Bunun da sebebi bütün kararları tek kişinin vermesidir.”
‘İttifakın liderliğini yapanlardan birisi olan CHP, servet transferine pürüz olacak ve işçiler lehine dönüştürecek bir siyaset ortaya koymalı’
CHP, YETERLİ Parti, Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi’nin uzlaştığı ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’in toplumsal adaleti oluşturması bakımından kıymetli bir rol oynayabileceğini belirten Yılmaz, şöyle konuştu:
“Parlamenter sistem, başlı başına toplumsal adaleti, refahı, toplumsal adaleti, mülkiyeti tabana yaymayı gerçekleştirecek bir şey değil. Burada altı muhalefet partisinin, en azından devletin ana fonksiyonlarından biri olan kamu hizmetlerini insanlara fiyatsız sağlamasıdır. Nedir bu; eğitim hizmeti -nitelikli, seküler, bilimsel eğitim sistemi- ulaşılabilir bir sıhhat sistemi, taban bir barınma hakkı, onurlu bir hayat sağlayacak taban bir gelir seviyesi sağlamak. Bu da aslında sermaye ile işçi guruplar ortasında bir istikrar oturtmadan mümkün değil. Bilhassa ittifakın liderliği yapan partilerden olan CHP, toplumsal demokrat bir parti olma tezinde. Hasebiyle burada servet transferine mahzur olacak ya da bu servet transferini işçilerin lehine dönüştürecek bir siyaset ortaya koymalı. Ortaya koymaya çalışıyorlar ancak çok daha planlı ve programlı bir halde altılı mutabakatın bir şeyler söylemesi gerekiyor. Türkiye’de bir iktidar dönüşümü olursa bunu sağlaması hayati. Şayet ki bu gerçekleşmezse, siz insanları yoksulluk düzeyinden çıkartamazsanız, bu yoksulluk günden güne derinleşirse bu bir toplumsal patlamaya sebep olabilir. Bizim üzere örgütsüz toplumlarda toplumsal patlamanın nereye evrileceği de muhakkak olmaz.”
