Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Haziran 2021’den bu yana Marmara Denizi’nde oksijenin azaldığı, azot ve fosforun artışının gözlemlendiği lakin müsilajla ilgili bir bulguya rastlanmadığını bildirdi.
Marmara Denizi’ndeki müsilaj konusunda başkanlığını Prof. Dr. Hasan Mandal‘ın yaptığı, 21 bilim insanından oluşan Marmara Denizi Hareket Planı Bilim ve Teknik Konseyi, İLBANK Toplumsal Tesislerinde toplandı.
Basına kapalı yaklaşık 2,5 saat süren toplantıda, bilim kurulunca hazırlanan raporun sunumunun yapıldığı öğrenildi.
Kurum, toplantının kapanışında yaptığı konuşmada, Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde oluşturulan bilim heyetinde, Marmara Denizi’nin geleceğini ve müsilaj probleminin tahliline dair teklif, fikir ve görüşleri istişare ettiklerini ve bu çerçevede atılacak yeni adımları belirlediklerini söyledi.
Türkiye’nin ve dünyanın geleceğini tehdit eden iklim krizi ile ilgili gayretin aralıksız sürdürüldüğünü vurgulayan Kurum, geçen yıl haziran ayında iklim değişikliği nedeniyle müsilaj probleminin yaşandığını anımsattı.
Kurum, “Türkiye’nin en geniş iştirakli deniz paklığı seferberliğini gerçekleştirdik. Yaklaşık 11 bin metreküp müsilajı bertaraf ettik ve 22 unsurluk bir acil hareket planı ortaya koyduk” diye konuştu.
“Şu an müsilaj görünmüyor”
Marmara’nın ekolojik bozulmasına neden olan tüm kirlilik kaynaklarının tespit edildiğini belirten Kurum, tüm kirletici faktörlerin anlık izlenerek, kirliliği üretenlere kapatma dahil cezai süreçler uygulandığını söyledi.
Bakan Kurum, konuşmasına şöyle devam etti:
Bizim maksadımız anlık, günlük bir deniz paklığı başarısı değil, kısa vadede adımlarımızı attık. Şu an denizlerimizde müsilaj görülmüyor. Lakin bu müsilajın tekrar etmeyeceği manasına da gelmiyor. Bugün aldığımız yeniden değerlendirmeler, alanda da yapmış olduğumuz ölçümlerde, tahlillerde denizimizde rastgele bir müsilaja rastlanmadı. Lakin natürel ki bu aktif çalışmayı kalıcı tahlilleri de ortaya koymak suretiyle bitirmek zorundayız ki artık rastgele bir müsilaj tehlikesi ile karşı karşıya kalmayalım.
Kurul bünyesinde oluşturulan çalışma kümelerinde “kirletici ölçüsünün azaltılması, izleme ve takip sistemlerinin oluşturulması, müsilaj oluşumu sistemlerinin ve biyoçeşitliliğe tesirlerinin araştırılması, farkındalığının artırılması” ile ilgili çok kıymetli çalışmalar yapıldığını anlatan Kurum, “Müsilaj bertarafı başlıkları çerçevesinde birçok çalışmayı yürüttük. Bu noktada biyoteknolojik ve mekanik prosedürlerle uğraş araştırıldı. Bu çerçevede sürece ait inşallah temmuz ayında tüm alandaki testlerimiz tamamlanacak ve alınacak sonuçlar çerçevesinde de sürecimizi yürütmeye çaba göstereceğiz.” dedi.
Toplantıda müsilajın oluşumu, temizlenmesi, denetimi ve önlenmesine yönelik kalıcı tahlil tekliflerini müzakere ettiklerini aktaran Kurum, “Haziran 2021’den bu yana da Marmara Denizi’nde baktığınızda tekrar ODTÜ bilim gemisiyle almış olduğumuz testlerde oksijenin azaldığı, azot ve fosforun artış gözlemlendiği lakin müsilajla ilgili bir bulguya rastlanmadığı net bir formda tespit edildi.” bilgisini verdi.
Kurum, müsilajın deniz yüzeyinden ve tabanından temizlenmesinin gündemlerinden büsbütün çıkması için çalışmaların kararlılıkla sürdürüldüğünün altını çizerek, “Bugün geldiğimiz basamak da göstermiştir ki hem aksiyon hem de stratejik planımız müsilajla gayretimizde çok isabetli sonuçlar almamızı sağlamıştır. Marmara Denizimiz bu noktada aslında hasta. Bunu tahminen hasta diye tabir edebiliriz. Bu hastalıkla ilgili uğraşını biz sonuna kadar vermek zorundayız” dedi.
Marmara Denizi stratejik planında belirlenen takvim ve iş programı çerçevesinde alınan kararları açıklayan Kurum, şöyle konuştu:
MARMOD Projesi 2022 kış sonuçlarına nazaran, Marmara Denizi’ne şu an azot ve fosfor girdisi devam etmekte ve oksijen azalıyor. Denize ulaşan azot ve fosfor yükünü azaltma, oksijeni de artırma noktasında çalışmalarımızı bilim konseyimizin görüşleri, fikirleri, teklifleri doğrultusunda yapıyoruz. Bunun için de mevcut atık su arıtma tesislerinin ileri biyolojik arıtma tesislerine acilen dönüştürülmesi noktasında 3 yıllık bir planımız vardı. Bu plan çerçevesinde adımlarımızı atıyoruz ve bu süreci hızlandırabilmek ismine da yeniden Meclisimizde çok değerli bir düzenlemeyi inşallah hayata geçireceğiz. Belediyelerimiz bu çerçevede ‘yap, işlet, devret’, ‘yap kirala’ üzere modelleri de bütçe dışında, sürecin daha süratli ilerlemesi ismine yeniden yatırımlarını hızlandırmış olacaklar.
Kurum, tekniğine uygun yapılmayan her türlü ziraî faaliyetten ve besicilik üzere yayılı kaynaklardan gelen kirliliğin azaltılması için de Tarım ve Orman Bakanlığıyla çalışmaların yürütüldüğüne işaret ederek, “Gerek organik tarımın artırılması gerek buradaki hayvancılık ve tarım faaliyetlerinin toprağa ve yeraltı suyuna ziyan vermeyecek çerçevede yapılması ismine adımlarımızı atıyoruz. Bu noktada da şunu söyleyebiliriz ki hakikaten bir ilerleme kaydettik.” diye konuştu.
Kirliliğin kaynağında azaltılması ismine sanayi tesislerinde “temiz üretim” tekniklerini yaygınlaştıracaklarını da belirten Kurum, şunları kaydetti:
Marmara Denizi’nde arıtılmış olsa dahi atık su girişini azaltacak düzenlemeleri yapıyoruz. Bu maksatla ileri arıtmadan geçirilen atık suların mümkün olan her yerde yine kullanım oranını artırmak üzere bir gaye koyduk. Şu an yüzde 3 olan oranımızı yüzde 5’e, ardından de yüzde 15’e çıkaracak adımlarımızı atıyoruz. Bu çerçevede aslında bunları yapmış olduğumuz yönetmeliklerle mecburî hale getireceğiz ve inşallah 2030 yılına geldiğimizde bu oranları yakalamış olacağız.
