Rusya ile Ukrayna ortasında devam eden savaş, Batılı ülkelerin Moskova rejimine ağır yaptırım kararları almasına neden oldu. Bu yaptırım kararları karşısında, Putin liderliğinde Rus iktisadı köşeye sıkışırken, yaptırım uygulayan ülkeler de bu durumun sonuçlarından etkilendi. Dünyanın en büyük güç ithalatçılarından olan Rusya ve onun en büyük güç ithalatçısı Avrupa Birliği (AB) ortasındaki tansiyon, önderlerin ana gündemini oluşturuyor.
AB Kurulu Lideri Charles Michel ve AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Brüksel’de gerçekleştirilen AB Başkanlar Doruğu bitiminde basın toplantısı düzenledi. Toplantıda güce ait bahisler görüşülürken, önderler fiyatlardaki artışlara tahlil bulacaklarına ait kararlılık iletisi verdi.
‘Fiyatlardaki artış Avrupa’nın her yerinde hissediliyor’
Michel, “Bugün güçle ilgili mevzuları tartıştık. Bu çok sıkıntı bir mevzu zira elektrik ve gaz üzere güç eserlerinin fiyatlarındaki artış Avrupa’nın her yerinde hissediliyor” dedi.
Michel, güç konusunda alınacak önlemlerin daha fazla inceleneceğine işaret ederek, “Hangi tedbirlerin en tesirli olacağını belirlemek için ekonomik aktörlerle birlikte çalışmak istiyoruz” diye konuştu.
Vergi indirimi gündemde
Ursula von der Leyen de, “Yüksek güç fiyatlarının tüketiciler ve işletmeler üzerindeki tesirini hafifletmek için çeşitli seçeneklere baktık” dedi.
Yüksek güç fiyatlarına karşı uygulanabilecek seçenekler ortasında direkt gelir takviyesi, yardım kuponları, vergi indirimi, tavan fiyat uygulaması, fiyatların ayarlanması, fark mukaveleleri üzere tedbirler bulunduğuna dikkati çeken Von der Leyen, “Sunduğumuz bütün seçeneklerin artıları ve eksileri mevcut” diye konuştu.
Von der Leyen, yüksek elektrik fiyatlarının büyük ölçüde doğal gaz fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığını anımsattı.
AB ülkelerinin boru sınırı altyapılarını tamamlamaları, depolama ve orta kontaklarını artırmaları gerektiğini söz eden von der Leyen, Komitenin gelecek kış için doğal gaz depolarının doldurulması zaruriliği getiren bir teklif sunduğunu, bunun gaz kesintisine karşı sigorta poliçesi olabileceğini anlattı.
‘Rus fosil yakıtlarından kurtulacağız’
Burada, doğal gazın toplam elektrik fiyatındaki tesirinin ayrıştırılabileceğine işaret eden von der Leyen, “Bu bahisteki teklifimizi mayıs ayında sunacağız” dedi.
Von der Leyen, “Ukrayna’ya takviyemizi daha da artıracak, yaptırımlarımızı sertleştirecek ve Rus fosil yakıtlarından kurtulacağız” diye konuştu.
‘Fiyatlar sınırlandırılsın’ talebi
Liderler, doruğun ikinci gününde güç bahislerine odaklandı. AB Komitesinin ortak doğal gaz alım mukaveleleri yapılması ve kış aylarına kadar doğal gaz depolarının doldurulması teklifleri başkanlarca değerlendirildi. Güç eserlerine tavan fiyat uygulanması da ağır biçimde tartışıldı.
İtalya, İspanya, Belçika, Polonya, Yunanistan ve Portekiz üzere ülkeler, elektrik piyasası işleyişinde değişiklik ve yüksek fiyatların sonlandırılmasını talep ediyor.
‘Sistem değişikliği’ çağrısı
AB’deki toptan elektrik fiyatı, toplam elektrik talebini karşılamak için muhtaçlık duyulan son üretici tarafından ve çoklukla doğal gaz santrallerince belirleniyor. Bu durumun yüksek fiyatlara neden olduğunu savunan ülkeler, sistemde değişlik istiyor. Fakat Almanya ve Hollanda’nın başını çektiği bir küme ülke ise buna karşı çıkıyor. Bu ülkeler kelam konusu piyasaların çok uzun yıllarda kurulduğunu ve şiddetli bir müdahalenin bu işleyişi kalıcı biçimde bozabileceğini düşünüyor.
Halihazırda AB’nin doğal gaz tedarikinde birinci sırayı yüzde 40 ile Rusya alıyor. AB geçen yıl Rusya’dan 155 milyar metreküplük doğal gaz ithal etmişti. AB ülkeleri, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş sonrası Rus gazına olan bağımlılığı süratle azaltmak istiyor.
Avrupa’da başta doğal gaz ve elektrik üzere eserlerin fiyatları son periyotta süratle yükseldi. Kimi tüketicilerin güç faturaları 3 kata varan düzeyde arttı.
