ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD Dışişleri Bakanlığının 2023 mali yılı bütçesi üzerine soruları yanıtlamak üzere Senato Dış Alakalar Komitesinin bütçe oturumuna katıldı. Toplantıda, bölgesel ve global birçok mevzunun yanı sıra İran ile Viyana’da devam eden müzakereler ve Tahran’ın nükleer programı da gündeme geldi.
Trump idaresini suçladı
Blinken, İran konusunda evvelki idaresi suçlayarak, İran ile 2015’te imzalanan Ortak Kapsamlı Aksiyon Planı (OKEP) mutabakatından çekilmenin ve Tahran’a azamî baskı stratejisinin beklentinin tam aksiyle sonuçlandığını, İran’ın nükleer programının çok daha ileri noktaya gittiğini, İran dayanaklı güçlerin ABD’ye yönelik ataklarının daha da arttığını belirtti.
ABD’li Bakan, İran takviyeli güçlerin ABD’ye yönelik artan hücumlarına ait ise şunları söyledi:
“Anlaşma için görüşme yapmaya başladığımızdan, muahedenin yürürlükte kaldığı mühletin sonuna kadar 2012-2018 ortasında kuvvetlerimize yönelik taarruzlar, mutabakattan çekildikten, İran İhtilal Muhahafızları’nı terör örgütü olarak tanıyıp, (İranlı general Kasım) Süleymani’yi öldürdükten sonraki süreçteki taarruzlardan çok daha azdı. Hücumların 2019-2020’de dramatik bir biçimde tırmandığını gördük. Bölgedeki kuvvetlerimize yönelik hücumlar yüzde 400 oranında arttı bu süreçte.”
Anlaşmanın, İran’ın balistik füze programı, terör örgütlerine takviye ve Tahran’ın bölgedeki “kötü niyetli birçok faaliyetine” ait rastgele bir karar içermediğine yönelik tenkitlere karşılık veren Blinken, İran’ın nükleer güce sahip olması durumunda bu çeşit faaliyetlerinin de çok daha ileri gidebileceğini belirtti.
Blinken, İran’ın nükleer programına ait OKEP mutabakatına dönmenin ABD’yi İran’a yönelik öbür bahislerdeki baskılardan alıkoymadığını savundu.
Ana gayelerinin İran’ın nükleer silah elde etmesini engellemek olduğunu belirten Blinken, bunun iki yolla yapılabileceğini, birinci yolun muahede olduğunu ve bunun tesirli olduğunu daha evvel gördüklerini sav etti.
Blinken, “Anlaşmadan çekilmek ve İran’a daha fazla baskı uygulamak olan öbür seçeneği de test ettik ve onun da sonuçlarını gördük. Sonuç, nükleer silah için fisil husus elde etmeye yönelik 1 yıla kadar geriletilen müddet birkaç haftaya kadar ilerledi. Bu süreçte daha çok nükleer unsur stoku üretmek üzere çalışan daha karmaşık santrifüjler kurdu” tabirini kullandı.
‘Haftalar içinde nükleer silah elde edebilir’
İran’ın haftalar içerisinde nükleer silah elde edebileceğini belirten Blinken, askeri olarak İran’ın nükleer kapasitesine taarruz düzenlenmesi durumunda da Tahran’ın çok süratli bir halde ve kısa müddette bu kapasitesini yine inşa edebileceğine dikkat çekti.
Blinken, askeri olarak tehdidin İran’ı nükleer programı yeraltına indirmeye götüreceğine işaret etti.
ABD’li Bakan tıpkı vakitte, Tahran’ın nükleer silah elde etmesi durumunda Suudi Arabistan ve bölgedeki öteki ülkelerin de nükleer programa yöneleceğini açıkça tabir ettiğini hatırlattı.
ABD idaresinin, İran müzakerecilerine, İran İhtilal Muhafızları Ordusunun (DMO) eski bir ABD Dışişleri Bakanını öldürmeye yönelik emelinden vazgeçmesini istediği lakin İranlıların bunu reddettiği savlarına ise Blinken, “Kamuya açık bir forumda görüşme ve müzakerelerimizin ayrıntılarına girmeyeceğim” karşılığını verdi.
BM Güvenlik Konseyi’nin vazifesinin uzatılmaması durumu
Balkanlar’da artan tansiyon ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) barış gücü misyon müddetine ait tartışma da gündeme geldi.
Bosna Hersek’te artan tansiyon nedeniyle korkulu olduklarını belirten Blinken, BMGK vazifesinin uzatılmasının Rusya tarafından engellenebileceği konusunda da telaş duyduklarını söyledi.
Blinken, “Güvenlik Kurulunun orada olmaması, sanırım kasımda sona erecek misyon müddetini uzatmaması ihtimaline karşı oradaki boşluğu dolduracak bir şeyler üzerine çalışıyoruz” dedi.
