Artuklu ilçesine bağlı eski ismi ‘Kasırkalender’ olan kırsal Akıncı Mahallesi’nde, topraklarının 3’te 2’sini oluşturan Kilikan mevkisinde meraların, ekilebilir toprakların ve mağaraların bulunduğu 155 parsellik 22 bin dönümlük taşınmaz menkulün kime ilişkin olduğu konusunda davacı Ersak, Eren ve Bulut ile davalı Keleş aileleri ortasında, 1896’da mahkeme konusu olan dava, 126 yıldır devam ediyor. 3 Osmanlı padişahı, 12 cumhurbaşkanı ve 66 hükümet gören davada birçok hakim ve avukat da değişirken, mahkemeye yeni bakan hakimin anlaması için 63 sayfalık özet çıkarıldı. Taraflarının hayatta olmadığı, mirasçıları yoluyla devam eden asırlık davada, çok sayıda davalı ve davacı da değişti. 500’den fazla duruşmanın gerçekleştiği davada, son olarak Mardin Kadastro Mahkemesi’nde 7 Nisan’da görülen duruşmada Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından atanan eksper raporlarının sunulmasına karar verilerek, dava yeniden sonuçlanmayıp 16 Haziran 2022’ye ertelendi.
‘Dava, yargı sisteminin de imtihanı haline gelmiş’
Ersak ailesinin avukatı Prof. Dr. Ahmet Battal, 126 yıldır süren davanın, tarafların imtihanı olduğunu belirterek, “Ama asıl devletin, yargı sisteminin de bir imtihanı haline gelmiş bir dava. Düşünün, 1978’de belge Kadastro Mahkemesi’ne devredilmiş, 78’den bu yana Kadastro Mahkemesi, birinci derece mahkemesi olarak şimdi bir karar verememiş. Ertelemeler, gecikmeler, yeni evrak aramalar, yeni keşifler vesaireler, vesaireler. Uzamış durmuş. 1978’den bu yana şimdi birinci derece mahkemesinde görülüyor. Nihayet geçen periyot misyon yapan hakim inisiyatifi aldı, keşifleri kıymetli ölçüde tamamladı, raporları tamamladı. Yeni gelen hakim, inşallah, umuyoruz ki bu davayı artık birinci derece mahkemesindeki birinci kısmı bitirmiş olacak. Lakin bitmiyor, gerisinden istinaf var, gerisinden temyiz, Yargıtay süreci var. Münasebetiyle maalesef daha uzun yıllar, taraflar beklenti içerisinde olmaya devam edecek. Bizim müvekkillerimiz bu yerlerin yaklaşık 6’da birinin sahibi durumundalar. Tapu kayıtları da bunu gösteriyor fakat fiilen bunu kullanamıyorlar. Bir an evvel toprağa sahip olmak istiyorlar. Haklılar lakin gecikmeler maalesef beklentiyi boşa çıkarıyor. Üstelik Anayasa Mahkemesi de uzun yargılama sebebiyle hak ihlali kararı verdi. Müvekillerimizin lehine tazminat kararı verdi. Bana kalırsa bu türlü bir dava özelinde şunu da konuşmamız lazım. Türkiye Büyük Millet Meclisi de tarz kanunlarında birtakım değişiklikler yaparak çok uzun sürmüş davaların artık bir an evvel bitirilebilmesini sağlayabilmek için özel adap kuralları oluşturmalı” dedi.
Davaya yeni bakan yargıçlar için 63 sayfalık özet
Davanın, alelade bir dava olmaktan çıktığını tabir eden Battal, şunları söyledi:
“126 yıldır süren bir hukuksal ihtilaftan kelam ediyoruz. Tekraren açılmış evraklardan bahsediyoruz. Evraka yeni bakmakta olan yargıçların mevzuyu anlamasını sağlamak için 63 sayfalık bir özet hazırladık. Bu özet aslında, davanın 126 yıllık kıssanın tümünü özetleyen bir özet. Bir çeşit roman üzere, bir tıp öykü üzere. Bir tıp yakın tarih hafriyat çalışması yaptık diyebiliriz yani. Umuyoruz ki mahkeme en yakın vakitte isabetli bir karar versin ve süratli bir biçimde karar kesinleşsin”
Davanın tarihçesi
Türkiye’nin en uzun müddetli görülen davası olmaya aday olan bu davada, birinci olarak Osmanlı Devleti periyodunda 1893’te, davanın taraflarının dedeleri ortasında çıkan ihtilaf sonrasında Mardin Bidayet Mahkemesi’ne yapılan müracaatın akabinde 21 Mayıs 1896’da, 18 no’lu dava evrakı olarak kayıtlara geçti. Ersak ailesinden Daşlı Hamdan Ağa, Eren ailesinden Fendo Ağa, Bulut ailesinden Fendiko, Huti, Haydar ve Mahmut ile Keleş ailesinden Hüseyin Sado ortasındaki dava bugün bu ailelerin üçüncü jenerasyon torunları üzerinden devam ediyor.
İddiaya nazaran, Osmanlı devrinde köy ağası Ali Fendi Ağa’nın vefatıyla mirasçılar ortasında uyuşmazlık oluştu. 3’e bölünen arazi, Hüseyin Ağa’nın oğlu Ahmet, Ali Fendi ve Ali Biro tarafından tapu edilip Ali Fendi ve Ali Biro ise yarımşar paylarını Ensarizade Pir İbrahim ve Hamdan Ağa’ya sattı. Taksimatın, tapuların ve satışların geçersiz olduğu argümanıyla birbirlerine karşı açılan davalar ise bugünlere kadar sürdü.
